Mahmut ESEN
E. Mülkiye Başmüfettişi
mahmutesen@gmail.com
I- 23.3.3023 Gün ve 7442 Sayılı Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Torba nitelikli Kanunla 8 ayrı kanunda ek/değişikler gerçekleştirilmiştir.
Bu bağlamda;
1– Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Kanununda kenevir ekimi iznine ilişkin madde yeniden düzenlenmiş, ilaç etkin maddesi üretiminde TMO yetkilendirilmiştir.
2- Tarım Kanununda ek/ değişiklikler yapılmıştır.
(Tarım sektörü ile ilgili politikaların tespit edilmesi, plânlanması ve koordinasyonu konusunda Bakanlık yetkisi; sözleşmeli üretim yapılması konuları ayrıntılı olarak yeniden düzenlenmiştir.
3- At Yarışları Hakkında Kanunda ek/değişiklikler yapılmıştır.
(Yarışlarda usul/düzen/dürüstlüğe aykırı hareket eden; at ilgilileri, görevliler ve atlar hakkında verilecek disiplin cezaları yeniden düzenlenmiştir.)
4- Orman Kanunu’nda çok yönlü ek/değişikliklere gidilmiştir.
(Bu amaçla; ormanlara çöp, hafriyat dökme yasağı getirilmesi; orman içinde madencilik faaliyetleri yapılması işleri yeniden düzenlenmesi,
Orman yangını vb. nedenlerle oluşmuş açıklıklar şahıslar adına tescil edilmemesi ve buralara yapılmış yapı/tesisler OGM tarafından doğrudan yıkılması, orman ürünlerinin damgalanması,
Orman köylülerinin yapacak/yakacak ihtiyacının karşılanması; yapacak ihtiyacını talep halinde nakit olarak da verilebilmesi,
Nakliye belgesi verilmesi, taşıma yapılacak yolların belirlenmesi,
Orman yangınların önlenmesi için 5 yıl içinde emniyet yolları/kule/kulübe yapılması, bunların merkezle iletişim olanaklarının sağlanması,
Kurallara aykırı hareket edenlere uygulanacak bazı ceza maddelerinde değişiklikler yapılması,
Mahkeme kararı ile kesinleşmiş olanlar hariç olmak üzere yapılmış orman kadastrosunun hükümsüz sayılması, yeni kadastro çalışması yapılması,
Tapuda farklı malikler adına kayıtlı özel ormanlarda yeni orman kadastrosu çalışması yapılması,
Konularında yeni düzenlemeler getirilmiştir.)
5- 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Kanunu kapsamına orman yangınlarını söndürme çalışmalarına katılan kamu görevlileri ve gönüllülerde dahil edilmiştir.
6- Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa yapılmış ek düzenleme ile Tarım ve Orman Bakanlığına mülkiyeti gerçek ve özel kişilere ait olup çeşitli nedenlerle üst üste iki yıl işlenmeyen arazileri, geliri maliklere ait olmak üzere kiraya verme yetkisi getirilmiştir.
7- Orman köylerinde ormancılık faaliyetlerinde çalışanlara orman ürün gelirlerinden %10 kadar ilave bir pay verilecektir.
8- 6.2.2023 tarihindeki depremlerden etkilenmesi nedeniyle OHAL ilan edilmiş illerdeki kooperatifler, tarımsal amaçlı birlikler ve üst kuruluşların olağan genel kurul toplantıları ertelenmiş ve tarihler takvime bağlanmıştır.
II- (Yargıda yeni düzenlemeler de İçermekte olan) 28.3.2023 Gün ve 7445 Sayılı İcra ve İflas Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Torba nitelikli Kanunla 16 ayrı kanunda ek/değişikler gerçekleştirilmiştir.
Bu bağlamda;
1- İcra ve İflas Kanununda ek/değişiklikler yapılmıştır.
(Konutta haciz uygulaması icra mahkemesinin kararı üzerine yapılabilecektir.
Haczi caiz olmayan mallar tüm ev eşyasını da kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir.
Muhafazasına gerek kalmayan (haciz kararı kaldırıldığı halde yedieminde bulunan) mallar icra dairesince resen tasfiye edilebilecektir.)
2- Uyuşturucu maddeler kesin raporu alındıktan ve örnekleri muhafaza edildikten sonra hüküm beklenilmeksizin müsadere edilecektir.
3- Avukatların büro kurma giderlerinin karşılanması için uygun koşullarla finansman desteği sağlanacak, mesleğin ilk beş yılında baro keseneği alınmayacaktır. Yargı harçları ve idari para cezalarından alınacak adli yardım bürosu gelirleri % 50 oranında artırılmıştır.
4- Uyuşturucu kullanmak/bulundurmak suçlarından dolayı cezası ertelenenlerin için getirilmiş denetimli serbestlik uygulaması yeniden düzenlenmiştir.
5- Kadın hükümlülere çocuğunun hastalığı halinde cezasının infazı ertelenmesi olanağı getirilmiştir.
6- Uyuşturucu kullanmak/bulundurmak suçlarından hükümlülere cezaevlerinde özel tedavi/rehabilitasyon programları uygulanacaktır.
Bu kişilere denetimli serbestlik uygulanması sırasında uygulanacak tedavi ve denetimli serbestlik önlemleri de ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
7- Uluslararası Sözleşme kapsamında arabuluculuk sonucu düzenlenen sulh anlaşma belgesinin yerine getirilebilmesi için ticaret mahkemelerinden icra edilebilirlik şerhi alınmasına ilişkin kural getirilmiştir.
8- Taşınmaz devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasından doğan uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Kanunu kapsamına çözümlenebilecektir.
Kira, taşınır/taşınmaz malların paylaştırılması, ortaklığın giderilmesi, Kat Mülkiyeti Kanunundan/komşu haklarından kaynaklanan uyuşmazlıklarda da dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması zorunluluğu getirilmiştir.
9- AİHM nezdindeki başvuruların tazminat ödenmesi suretiyle çözümünde yetkili Adalet Bakanlığı bünyesindeki komisyonun oluşumu yeniden düzenlenmiş, Maliye ve Hazine B. temsilcisi komisyondan çıkarılmış, üye sayısı artırılmıştır.
10- İşçi/işveren arasındaki alacak ve tazminatlarla ilgili itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında da dava açılmadan önce arabulucuya başvuru koşulu getirilmiştir
III- 30.3.2023 gün ve 7446 sayılı Çevre Kanunu İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı KHK Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
1- Adana ili Karataş ilçesinde sınırları belirlenmiş olan kıyı bölgesinde sera konulu Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesinde modern sera işletmeleri kurulabilmesi olanağı sağlanmıştır.
2- Büyükşehir belediyelerinde köylerden mahalleye dönüştürülen yerleşim yerlerinden “kırsal yerleşim özelliğini” taşıyanların “kırsal mahalle olarak kabul edilmesi ve buralarda ikamet edenlere bazı vergi istisnası/kolaylıkları getiren, indirimli su verilmesi vb. konuları düzenleyen” 5216 sayılı Kanunun Ek Madde 3’üne bir fıkra eklenmiş ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların ÇŞİDB tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği kuralı getirilmiştir.
3- Belediye Kanununun belediyelerin borçlanma usul ve esaslarını düzenleyen 68’nci maddesinde ek/değişiklik yapılmış; belediyeler ve belediye şirketlerinin AB destekli projelerin finansmanı için borçlanmalar; bankalar/yabancı devlet kuruluşlarından doğrudan veya İller Bankası A.Ş. aracılığı ile borçlanma ile Altyapı Projesi (SUKAP) kapsamındaki borçlanmalar için Kanunda yer alan borçlanma limitleri dikkate alınmayacağı kuralı getirilmektedir.
(İl Özel İdareleri içinde paralel bir düzenleme yapılmıştır.)
4- İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanunun (nüfusu 10.000 altında kalan belediyelere ayrılan pay ve HMB bütçesinden belediyelere yardımı düzenleyen ) 6’ıncı maddesinde ekleme yapılmış, bakanlıklar ile bağlı kamu idarelerinin mahalli idarelere yardım yapma olanakları genişletilmiştir.
5- Yerel Yönetimler Gn. Md. nün İçişleri Bakanlığından alınarak ÇŞİDB bağlanmasından kaynaklanan mahalli idare birliklerinde yetkili bakanlık sorunu çözümlenmeye çalışılmış, bu bağlamda belediyeler ve bağlı kuruluşların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde ÇŞİDB nın , diğer birliklerde ise İçişleri Bakanlığının yetkili olduğu kabul edilmiştir.
6- 657 sayılı DMK ve 375 sayılı KHK ekli ek cetvellere peyzaj mimarı, iç mimar unvanları da eklenmiştir.
(Diğer yandan Kanun teklifinde yer alan: Köy tüzel kişiliği statüsüne kaybeden ve mahalleye dönüşen yerlerden; Emlak Vergisi, Belediye Gel.K. uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılma payları alınmaması; aynı yerlerdeki su ücretlerinin %50 indirimli olacağına ilişkin uygulamaların tarihi 2025 yılı sonuna kadar uzatılması ile kıyılarda yeraltı otoparkı yapılmasına ilişkin düzenlemelerin görüşmeler sırasında Teklif içeriğinden çıkarılmış olduğu görülmektedir.)
IV- 30.3.2023 gün ve 7447 sayılı 7447 Sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
1- İstiklal madalyası verilmiş olanlara; Kore savaşları ile Kıbrıs Barış Harekâtına fiilen katılanlara, Vatani Hizmet Tertibinden aylık alanlara net asgari ücret tutarında aylık ödenecektir.
2- Madalya ve Nişanlar Kanunu kapsamında verilecek madalya ve nişanlar arasına “Devlet Üstün Fedakarlık Madalyası” ile “Üstün Fedakarlık Nişanı”da ilave edilmiştir.
3- Yargı mensuplarının mali haklarında bazı iyileştirmeler yapılmıştır. Bu arada AYM Başkan ve üyeleri ile diğer yüksek yargı başkan/üyeleri arasındaki maaş farklılıkları giderilmeye çalışılmıştır.
Bu amaçla aylıkların hesaplanmasında baz oluşturan (kıstas aylığı, yargı ödeneği ve ek tazminat) unsurlarının gösterge/oranları ile emeklilerin aylıklarını artırmaya yönelik olarak ta ek gösterge ve yüksek hakimlik tazminat gösterge rakamları da yükseltilmiştir.
Mali haklarda kapsamlı bir iyileştirme için tüm unsurlara dokunulmuş olduğu görülmektedir.
Yüksek yargı organı üyesi emekli aylıklarının (30 yıllık hizmet yılı üzerinden) % 22 artışla 33.331 TL. yükseltildiği görülmektedir.
(Emekli vali aylıkları 29.650 TL.dir.)
4- Dini bayramlara özgü olarak emeklilere ödenen ikramiye tutarı 1.100 TL.den 2.000 TL yükseltilmiştir.
5- En düşük emekli aylığı 5.500 TL.den 7.500 TL yükseltilmiştir. Köy güvenlik korucuları da bu olanaktan yararlanmaktadır.
6- Kamudaki hekimlere çalışma yerlerine göre değişen ve döner sermayeden aylık almama vb. koşullarla en yüksek devlet memurunun aylığına göre hesap edilen ek ödeme verilmesi getirilmiştir.
Uzman hekime ödenecek ortalama ek ödemenin %370 (15.219 TL.) hekime yapılacak ek ödemenin ise %185 oranında (7.609 TL.) olduğu görülmektedir.
