Mustafa Bahadır ALTAŞ
Yeminli Mali Müşavir
mba@mbaymm.com
Kırk yıllık bir serüvenin yol ayrımına geldik! 1985 yılında Katma Değer Vergisi ile yeni bir kimlik kazanan muhasebe mesleğinde 2025 yılı muhasebe mesleğini etkileyen gelişmeler ile birlikte dijitalleşme süreci bizim için bir dönüm noktasıdır.
Vergide teknoloji kullanımının artık sadece maddi bir bedeli olmayacak dijital hizmet alımı mesleki arz talebi yeniden şekillendirecek bilgi düzeyi yüksek ve mesleki kültürel dönüşümü gerçekleştiren meslek mensuplarına talep artacaktır. Meslek mensupları olarak dijital değişim ve dönüşüme hazırlıklı olmalıyız.
GİB tarafından uygulamaya konulan “Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi” (KURGAN) ile artık tüm mükellefler gözetim altında olacak. Sakıncalı işlemlerle ilgili mükellefleri ve SMMM-YMM’lerinde bilgilendirilmesi ilk başta meslek mensubunu yoracak olmasına rağmen işini doğru düzgün yapan meslek mensuplarına değer katacaktır. Meslek mensuplarına gelen yazıyla şüpheli işlem (sahte fatura kullanımı vb.) ile ilgili mükellef ve ona gönderilen yazı hakkında bu mükellefe hizmet veren SMMM’yede bilgi veriliyor olması özetle bu mükellefle yapacağınız işlemlerde dikkatli olun uyarısını kapsıyor.
KURGAN ile mevcut uygulanmakta olan zaman aşımı süresi içinde geriye yönelik yapılan klasik denetim anlayışının yerine cari dönem ve anlık denetimi ön plana alan bir yaklaşımla elde edilen risk analizi sonuçlarının erken uyarı sistemi içinde hataların ve vergi kayıp kaçaklarının en aza indirilmesi amaçlanıyor diyebiliriz.
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’da KURGAN ile ilgili tanımlamayı; “KURGAN Sistemi” mükellefleri riskli işlemler konusunda bilgilendiren modern bir risk analiz sistemidir. Amaç; mükellefleri olası riskler hakkında bilgilendirmek, kayıtlarını gözden geçirmelerini sağlamak ve hem alıcıyı hem de satıcıyı korumaktır. Alıcılar kayıtlarını düzelterek denetim riskini ortadan kaldırabilirken alıcıdan alınan cevaplar, satıcılar nezdinde vergi incelemesi açılmasını da engelleyebilmektedir. Şeklinde yapmıştır.
E-defter kayıtları ile bilanço ve gelir tablosu KURGAN analizleri sonrasında doğal olarak birçok meslek mensubu arasında defter transferi olacaktır. Bu süreçte özellikle dikkat edilmesi gereken husus müşteriler ile yapılan hizmet sözleşmesinin feshinde devreden meslek mensubu sözleşmenin mükellefin riskli durumu nedeniyle fesh edildiği konusunda bilgiye yer vermeli ve devralan meslek mensuplarının da mükellefin risk durumu ile ilgili bir sorgulama yapmalıdır. Buna dikkat etmediğimiz takdirde hem haksız rekabet hem de düşük ücret ile hizmet vermek kaçınılmaz olacaktır.
Vergi Denetim Başkanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülen ve sakıncalı bulunan işlemlere taraf olan ve “Riskli Mükellef” olarak kodlanan mükelleflerin meslek mensuplarınca sorgulanması imkânı kesinlikle sağlanmalıdır. Nasıl ki, kamu veya özel sektör iş müracaatında işe alınacak kişilerden adli sicil kaydı isteniyor; bizlerde bundan sonra hizmet vereceğimiz müşterilerden “Mükellef Vergi Sicil Kaydı”, hak tabiri ile “Temiz Kağıdı” istemek veya sistemden bunu sorgulamak durumunda olmalıyız. Çünkü KURGAN analizleri sonucunda elde edilen bilgiye göre meslek mensuplarının mükellef mi riskli? Yoksa yapılan işlem mi riskli? Olduğu konusunda doğru bilgiye ulaşması büyük önem taşımaktadır. Bu konuda sorun yaşanacak bir diğer husus da meslek mensuplarının hizmet vermekte oldukları veya verecekleri vergi mükelleflerin önceki yıllara ait olan ve denetim havuzunda sıra bekleyen analiz sonuçlarından elde edilen bilgiler ve olası riskler bilinmemektedir.
Yaşadığımız bu süreçte, krizi fırsata çevirmek bizim elimizde. Bizlerin üzerinden konfor alanı oluşturan mükellefleri üzerimizde yük olarak taşımak yerine atmak zamanı gelmiştir. KURGAN analizleri sonucu meslek mensuplarına ek iş yükü getiren hazine yararına sonuçlar içeren kayıtların ve beyanların düzeltilmesi işlemlerinin de kesinlikle maddi bir karşılığı olmalıdır.
Bugünden sonra muhasebe hizmetlerinde yapay zeka ve risk analizine hazırlıklı, inceleme ve denetime her an hazır bir muhasebe hizmeti verilmesi zorunluluk olmaktadır. Bu nedenle kurallara ve vergiye uyumlu bir müşteri profilinin tercih edilmesi bu konuda seçici olunması gerekmektedir.
Gelmiş olduğumuz yol ayrımında bugüne kadar elde etmiş olduğumuz kazanımlarımızı dijitalleşme ile mesleki dönüşüm gerçekleştirerek ya ileriye taşıyacağız ya da elde ettiğimiz tüm kazanımları kaybedeceğiz. Çünkü vergileme sisteminin gelişimine katkı sağlayacak tüm gelişmeler aynı zamanda mesleğe de katkı sağlayacaktır. Bugün için en çok ihtiyaç duyduğumuz konu meslek mensuplarının devletin denetim fonksiyonunun bir parçası olarak, E-Devlet ve dijitalleşme sürecinde meslek mensubunun rolü ve sistemdeki yeri ile yetkisi yeniden belirlenmelidir.
Bunun için en büyük avantajımız muhasebe meslek mensuplarının TÜRMOB ile birlikte Türkiye’nin teknolojik dönüşümü en sağlıklı yaşayan meslek camiası olmasıdır.
Not;
KURGAN (Korgan) özellikle Orta Asya ve Doğu Avrupa’daki yığma tepe ve höyük şeklinde bulunan genellikle tahtadan yapılmış mezarlar için kullanılan bir tümülüs (gömü yeri) olarak tanımlansa da; birde bu açıdan bakalım KURGAN “Belirli bir bölgede bulunan dağınık haldeki (kayıt dışı) unsurları bir çatı altında toplayıp disipline edilen yer”
[vc_row][vc_column][vc_message message_box_color=”success”] Sorumluluk Beyanı ve Hukuki Haklarımız [/vc_message][vc_column_text]