Mehmet Ali ÖZSOY
SMMM
Bilim Uzmanı
YL (Muhasebe ve Vergi Uygulamaları)
ozsoymali@hotmail.com
Muhterem okurlar, günümüzde teknoloji her sektörü derinden etkileyerek köklü değişikliklere yol açıyor. Bu değişimden en çok etkilenen alanlardan biri de mali müşavirlik ve muhasebe mesleğidir. Yakın tarihteki gelişmeler ile mesleğimizin dönüşümünde ilk milat, 26.12.1992 tarih ve mükerrer 21447 Sayılı Resmi Gazete ile 1 No.lu “Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği” yayınlanmış ve Tek Düzen Hesap Planı 01.01.1994 tarihinden itibaren tüm mükellefler tarafından zorunlu hale getirilmiştir.
1994 yılında uygulamaya giren tek düzen hesap planı ülkemizdeki muhasebe uygulamalarına belirli bir standart kazandırmıştır.
Tekdüzen hesap planında tüm işletmelerde maliyet hesaplarının 7/A ve 7/B seçeneğine ayrılma zorunluluğunun getirilmesi, şüphesiz içinde ticaret, üretim ve hizmet birimlerinin oluştuğu şirket topluluklarının Tekdüzen hesap çerçevesine uygun bir genel hesap planında toplanma kolaylığını ve konsolide bilanço ve gelir tablolarının oluşturulması imkanını sağlamıştır.
İkinci milat olarak değerlendirdiğim gelişme ise mesleğimizdeki dijitalleşme ve en önemlisi ise yapay zekânın gelişmesiyle mali müşavirlik mesleğinde oluşacak olan köklü değişiklik olacaktır.
Geleneksel olarak yoğun insan gücü ve manuel işlemlerle yürütülen bu meslek, dijitalleşme ve yapay zekâ sayesinde yeni bir çağa giriyor. Artık mali müşavirler, yalnızca geçmiş verileri işleyen kişiler değil, aynı zamanda müşterilerine stratejik danışmanlık hizmeti sunan, geleceğe yönelik öngörülerde bulunan kilit rol oyuncularına dönüşmektedirler.
Küreselleşen ekonomide bilgi teknolojileri, iş yapış biçimlerini yeniden tanımlamaktadır. Muhasebe ve mali müşavirlik mesleği de bu süreçten doğrudan etkilenmektedir. Geleneksel defter tutma, veri girişi ve vergi beyanı hazırlama faaliyetleri dijital çözümlerle dönüşürken, mali müşavirler giderek daha fazla danışmanlık, risk yönetimi ve karar destek görevleri üstlenmektedir.
Dijital Dönüşüm: Yalnızca Yazılım Değil, Kapsamlı Bir Değişim
Dijital dönüşüm, mali müşavirlik ofisleri için sadece bir yazılımdan ibaret değildir. Bu süreç; e-fatura, e-defter, e-irsaliye gibi dijital belgelerin entegrasyonundan, bulut tabanlı muhasebe programlarına geçişe, veri analizi araçlarının kullanımına kadar birçok farklı aşamayı kapsar. Bu dönüşüm sayesinde ofisler, evrak yığınlarından kurtularak daha düzenli, hızlı ve şeffaf bir çalışma ortamına kavuşturmaktadır.
Maliye idaresinin yaptığı E-Belge dönüşümleriyle artık geleneksel kağıt ortamında düzenlenmiş muhasebeye konu evrak kalmamıştır. Fakat muhasebe paket programlarının gelişmesi, beyannamelerin dijital olarak verilmesi, bir çok bilginin sistemlerden çekilerek hazır beyan sistemlerinin oluşturulması veya E-Belgelerle kağıt ortamında belge ve bilgilerin saklanma ihtiyacının ortadan kalkması gibi mesleğimizi kolaylaştıran çözümlerin tamamı dijital çözümdür. Asıl mesleğimizi köklü bir şekilde değiştirecek olan dönüşüm yapay zekâ gelişmeleri olacaktır.
Serbest Muhasebecilik Unvanı Zamanla Yok Olup Geriye Mali Müşavirlik Kalacaktır
Daha önce var olan Serbest Muhasebecilik malum olduğu üzere kaldırılarak, geriye sadece Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir unvanları kalmıştır. Bundan sonra ise, mesleğimizin Finansal Muhasebe tarafını oluşturan (Kaydi Muhasebe) Serbest Muhasebecilik ortadan kalkacak, geriye mesleğimizin esas değerini oluşturan mali müşavirlik yani mali danışmanlık kalacaktır.
Akıllara kaçınılmaz olarak gelmesi gereken asıl mesele şudur. Peki finansal muhasebe yapmaya ısrar eden, kendini gelişen yapay zekâ ekosistemine adapte edemeyen, hizmet ürettiği işletmelere değer katamayan meslek mensupları gelecekte nasıl bir pozisyonda olacağıdır.
Mesleğimiz için ilk milat olarak yukarıda ifade ettiğim Tek Düzen Muhasebe Sisteminin 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olmasıyla mesleki bir standardın oluşmasına karşı çıkan, eski alışılagelmiş şekilde mesleğini icra etme ısrarını sürdüren meslek mensupları nasıl ki tercih edilmez ve yaptığı mesleğin ihtiyaçlarına cevap veremez hale geldiler ise, yapay zekadaki gelişmelere kendini adapte edemeyen meslek mensupları çok daha hızlı bir şekilde mesleki gerilemeyle karşı karşıya kalacaklardır.
Dünyada Hızla Gelişen Yapay Zeka Ekosistemine Aynı Hızda Uyum Sağlamak Kaçınılmazdır
Dijital dönüşüm mesleğimizde bir kavşak noktasını oluşturuyor. Bu kavşak noktası gelişen teknolojilerin Dünya’nın 4’üncü sanayi dediği bu çağda sanayide üretim şekillerinin yeniden yapılandığı ve giderek fiziksel dünyanın dijital dünya ile iççice entegre olduğu bir dönemi yaşıyoruz.
Üretim biçiminin ve üretim şekillerinin değiştiği bir Dünya’da aynı hızda mesleğimizde de yeni değişimlere ve yeni süreçlere sebep olmaktadır. Bu gelişen teknolojiye mesleğimizi uyarlayıp sağladığı olanakları kullanmadan mesleğimizi icra etmek artık neredeyse mümkün değildir.
Yapay zeka, nesnelerin interneti, siber fiziksel sistemler, büyük veri (big data), makine öğrenmesi ve akıllı yazılımlar gibi mesleğimizi yeniden dönüştüren bir döneme giriyoruz. Denetim ve muhasebe mesleğinin tamamen elektronik ortamda dijital süreçlerde gerçekleştirileceği bir süreç olacaktır.
Bu saydığımız dönüşüm ve teknolojik gelişmeler mesleğimiz için bir tehdit olmakla birlikte, eğer değerlendirebilirsek de büyük bir fırsat olarak karşımıza çıkıyor. Bugün muhasebenin her aşamasında evrak kayıt, defter beyan, bildirimler, tablo ve raporların üretilmesi dahil olmak üzere bütün süreçler dijital ortamda gerçekleşiyor.
Yapay Zekânın Gücü: Mali Müşavirlik Mesleğine Yeni Bir Soluk
Dijital dönüşümün en önemli itici gücü olan yapay zekâ, mali müşavirlik mesleğine sayısız avantaj getiriyor. Yapay zekâ destekli otomasyon araçları, rutin ve tekrarlayan görevleri üstlenerek mali müşavirlerin zamanını daha verimli kullanmasını ve en önemlisi sağlıklı bir mesleki hayat sürmesine olanak sağlıyor.
1. Veri Girişi ve Mutabakatın Otomasyonu: Geleneksel muhasebede en çok zaman alan işlemlerden biri olan fatura, makbuz ve banka ekstresi gibi belgelerin manuel girişi, yapay zekâ sayesinde saniyeler içinde tamamlanabiliyor. Optik Karakter Tanıma (OCR) teknolojisi ile çalışan sistemler, belgelerdeki bilgileri otomatik olarak okuyup ilgili hesaplara işliyor ve mutabakat işlemlerini hızlıca gerçekleştiriyor.
2. Hata Oranının Azaltılması: Manuel işlemlerdeki en büyük risklerden biri insan hatalarıdır. Yapay zekâ algoritmaları, veri girişlerindeki tutarsızlıkları ve olası hataları anında tespit ederek düzeltilmesini sağlar. Bu sayede, finansal raporların ve beyannamelerin doğruluğu büyük ölçüde artar.
3. Tahmin ve Analiz Yeteneklerinin Gelişmesi: Yapay zekâ, sadece geçmiş verileri işlemekle kalmaz, aynı zamanda bu verilerden anlamlı sonuçlar çıkarır. Makine öğrenimi algoritmaları, işletmelerin finansal performansını analiz ederek nakit akışı tahminleri yapabilir, potansiyel riskleri belirleyebilir ve vergi planlamasına yönelik stratejik öneriler sunabilir. Bu, mali müşavirin, müşterisine sunduğu hizmeti “kayıt tutmaktan” “stratejik danışmanlığa” dönüştürmesine olanak tanır.
Mesleğin Geleceği: Müşavirin Rolü Değişiyor
Peki, tüm bu otomasyon ve yapay zekâ araçları mali müşavirlerin işini elinden mi alacak? Bu dijital süreçte muhasebenin giderek tamamen dijital ortamda robotik süreçlerde gerçekleşiyor olması mesleğimiz için tehdit midir? Elbette tehdittir.
Belki gelecekte birçok muhasebe bürosu işsiz kalacaktır. Fakat aynı zamanda bu süreç karşımıza yeni fırsatlar çıkarıyor. Dijital teknolojileri kullanma becerileri arttıkça meslektaşlarımızın kapasitesi artacak, daha kolay iş yapacak ve giderek hızlı mesleği icra edebilir hale gelinecektir.
Öte yandan dijital teknolojinin sağladığı bu dönüşüm yeni iş olanakları, yeni uzmanlık alanları oluşmasına sebep olacaktır. Meslek mensubu giderek işletmelere katma değer katan danışmanlar ve liderler rolünü üstlenecektir.
Bu teknolojiler mesleğin temel yapısını değiştirerek mali müşavirin değerini artırıyor. Artık mali müşavirler, günlerini fatura girmek yerine, yapay zekânın sunduğu analizleri yorumlayarak müşterilerine daha kapsamlı ve katma değerli hizmetler sunmaya odaklanabiliyor.
1. Stratejik Ortaklık: Mali müşavirler, müşterilerinin iş stratejileri hakkında daha fazla söz sahibi olmaya başlayacak. Yapay zeka destekli analizler sayesinde işletmelerin karlılığını artıracak, maliyetlerini düşürecek ve büyüme potansiyellerini ortaya çıkaracak önerilerde bulunabilecekler.
2. Yetkinliklerin Gelişmesi: Başarılı bir mali müşavirin gelecekteki en önemli yetkinlikleri; finansal okuryazarlığın yanı sıra, büyük veri analizi, siber güvenlik ve yapay zekâ algoritmalarını anlama gibi dijital yetenekler olacaktır.
3. Danışmanlık Odaklı Yaklaşım: Teknoloji, rutin işleri üstlendikçe mali müşavirler, müşterileriyle yüz yüze iletişime daha fazla vakit ayırabilecek, sorunlarına özel çözümler üretebilecek ve kişisel danışmanlık hizmetlerini güçlendirebilecekler.
Sonuç
Mali müşavirlik mesleği, dijital dönüşüm ve yapay zekâ sayesinde bir dönüm noktasına geldi. Bu süreç, sadece teknolojik bir yenilikten ibaret değil, aynı zamanda mesleğin kendisini yeniden tanımlayan kapsamlı bir değişimdir. Mali müşavirler, bu dönüşümü benimseyerek ve yeni teknolojileri kullanarak sadece hayatta kalmakla kalmayacak, aynı zamanda mesleklerinin değerini ve önemini de artıracaklar. Geleceğin mali müşavirleri, sadece hesapları değil, aynı zamanda müşterilerinin işlerini büyüten ve onlara stratejik rehberlik eden veri odaklı liderler olacaktır.
[vc_row][vc_column][vc_message message_box_color=”success”] Sorumluluk Beyanı ve Hukuki Haklarımız [/vc_message][vc_column_text]