Engin GÜL
SMMM
smmmengingull@gmail.com
Giriş
Gelir İdaresi Başkanlığı, dijital dönüşüm sürecinde attığı adımlarla yalnızca Türkiye’de değil, dünyada da örnek gösterilebilecek bir kurum haline gelmiştir.
E-Defter uygulaması, bu dönüşümün en önemli kilometre taşlarından biri olarak, vergi idaresi ile mükellef arasındaki süreçleri hızlandırmış, maliyetleri azaltmış ve hizmet kalitesini artırmıştır.
E-Defter Uygulamasının Katkıları
Kağıt ortamından tamamen dijital ortama geçilmesiyle birlikte;
1. Kağıt ve toner tasarrufu sağlanmış,
2. Saklama ve arşivleme maliyetleri azalmış,
3. Doğa dostu bir sistem kurulmuş,
4. Belgelerin taşınması, imzalanması gibi fiziksel külfetler ortadan kalkmıştır,
5. Ayrıca verilerin yapay zeka ile analiz edilebilmesi, vergi denetiminde kaliteyi artırmıştır.
Gelir İdaresi’nin vizyoner yaklaşımı sayesinde bu kazanımlar, ülke ekonomisine ve çevreye doğrudan katkı sunmaktadır.
Sorun: E-Defter Cezaları ve Sürdürülebilirlik
Ne var ki, sistemin getirdiği kolaylıkların yanında bazı sıkıntılar da gözlemlenmektedir.
Özellikle elektronik defterlerin yüklenmesinde yaşanan teknik aksaklıklar nedeniyle uygulanan cezalar, mükellefleri ve meslek mensuplarını zor durumda bırakmaktadır.
Bu durum, Gelir İdaresi’nin kaliteli hizmet vizyonu ile tam olarak örtüşmemektedir.
Diğer yandan, E-Defter sisteminin sürdürülebilirliği ciddi bir maliyet gerektirmektedir.
Elektrik, sunucu altyapısı, personel, yazılım ve güvenlik giderleri kurum için önemli bir yük oluşturmaktadır.
Bu maliyetlerin önemli bir kısmı bugüne kadar doğrudan kamu bütçesinden karşılanmıştır.
(O maliyetlerin tutarını siz biliyorsunuz ama burada “gizli teknik veri” vurgusunu koruruz.)
Öneri: Damga Vergisi Modeli ile Gelir Üretimi
Gelir İdaresi, bu hizmeti ceza yerine hizmet karşılığı gelir modeliyle sürdürebilir.
Buna göre:
- Her dönem e-defter gönderiminde, KDV beyannamesi damga vergisi kadar sabit bir damga vergisi alınabilir.
- Ayrıca, sistemde arşivlenen e-defterlerin mükellef tarafından yeniden indirilmesi halinde;
- Gerçek kişilerden Gelir Vergisi beyannamesi damga vergisi tutarı kadar,
- Kurumlar vergisi mükelleflerinden ise Kurumlar Beyannamesi damga vergisi tutarı kadar ücret tahsil edilebilir.
Bu ücret ödemesi sonrasında sistem, mükellefe bir defaya mahsus indirme linki tanımlamalıdır.
Aynı döneme ait her yeni indirme talebinde, aynı tutar yeniden ödenebilir.
Ancak Bir Şartla…
Bu öneri, E-Defter cezaları tamamen kaldırıldıktan sonra hayata geçirilmelidir.
Yani ceza yerine hizmet bedeline dayalı bir model uygulanmalıdır.
Gelir İdaresi, cezadan gelir elde etmek yerine sunduğu hizmetin kalitesini koruyacak, sürdürülebilir bir finansman modeline geçmelidir.
Sonuç
E-Defter sistemi, Türkiye’nin dijital dönüşümünde bir başarı hikayesidir.
Ancak bu sistemin sürdürülebilirliği için gelir kaynaklarının çeşitlendirilmesi şarttır.
Damga vergisi tabanlı erişim modeli, hem adil hem de hizmet odaklı bir çözüm olacaktır.
Vergi kutsaldır. Bu kutsal değeri korumanın yolu, çağın gereklerine uygun, akılcı ve sürdürülebilir sistemlerden geçmektedir.
[vc_row][vc_column][vc_message message_box_color=”success”] Sorumluluk Beyanı ve Hukuki Haklarımız [/vc_message][vc_column_text]