30 Kasım 2025 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 33093
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından:
[vc_row][vc_column][vc_message style=”round” message_box_color=”success” icon_fontawesome=”fa fa-exclamation-circle”]
ÖZET:
Bu Tebliğ, enerji üretimi ve enerjiyle bağlantılı yakma/gazlaştırma/sıvılaştırma faaliyetlerinde çevreyi korumak amacıyla uygulanması gereken Mevcut En İyi Teknikleri (MET) ve MET ile ilişkili emisyon seviyelerini (MET-İES) belirler. Amaç; hava, su, toprak, koku ve gürültü kirliliğinin azaltılması, atık oluşumunun önlenmesi, kaynakların verimli kullanılması ve yeşil dönüşüm–döngüsel ekonomi–karbonsuzlaşma hedeflerinin desteklenmesidir.
Kapsam
Tebliğ, Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği’nin EK-1 listesindeki:
- 1.4 : Enerji üretimi yapan büyük yakma tesisleri,
- 5.2 : Atıkların enerji geri kazanımı/yakılması
faaliyetlerini kapsar.
Genel Esaslar
Tesisler hem Genel MET hem de Sektörel MET hükümlerini birlikte uygulamak zorundadır. Uygunluk düzeyi, Bakanlık tarafından yayımlanan puanlama tabloları ile ölçülür ve buna göre Sanayide Yeşil Dönüşüm (SYD) Belgesi kategorisi belirlenir.
Çevresel performans skorları, karbon ayakizi, toksisite, küresel ısınma potansiyeli, su ve enerji verimliliği gibi birçok kriteri içeren Bakanlık algoritmasıyla hesaplanır.
Genel MET İçeriği
Genel MET kapsamında enerji tesisleri için şu yükümlülükler bulunur:
- Çevre yönetim sistemi kurulması
- Emisyon izleme ve proses parametrelerinin izlenmesi
- Su kullanımı ve suya deşarjların kontrolü
- Enerji verimliliğinin artırılması
- Atık yönetimi
- Gürültü kontrolü
- Baca gazı arıtımı ve atık su takibi
Sektörel MET – Büyük Yakma Tesisleri ve Gazlaştırma/Sıvılaştırma
EK-2’de yer alan sektörel MET’ler katı, sıvı ve gaz yakıt yakan tesisler için ayrı ayrı uygulanır. Bunlar:
- Katı, sıvı ve gaz yakıt yakmaya özgü MET’ler
- Çoklu yakıt kullanılan tesislere yönelik MET’ler
- Atık yakma ve gazlaştırma işlemlerine ilişkin MET’ler
- NOx, N₂O, CO gibi hava kirleticileri için sınırlandırmalar
- MET-İES değerleri (Kademe 1 / Kademe 2)
Büyük yakma tesislerinde uyum puanlamasında bu MET-İES değerleri temel alınır.
Büyük Yakma Tesisleri İçin Muafiyet İmkânı
Bazı durumlarda tesisler MET-İES değerlerinden muaf tutulabilir. Bunlar:
- Yerli yakıt kullanılması
- Bölgesel ısıtma sistemine ısı verilmesi
- Küçük izole sistem kapsamına girilmesi
- Yatırım maliyetinin çevresel kazanıma göre aşırı oransız olması
Muafiyet için yakıt analizi, teknoloji bilgisi, tesis yaşı, kalan süre, fizibilite raporu gibi ayrıntılı bilgi sunulması gerekir.
Rafineriler İçin Sektörel MET
EK-3 kapsamında rafinerilerde uygulanacak MET’ler şunları kapsar:
- Alkilasyon, baz yağ, bitüm, FCC, koklaştırma gibi proseslere özel MET’ler
- Tuz giderme, damıtma, eterleşme gibi işlemlere ilişkin MET’ler
- Doğalgaz rafinerisi ve yanma ünitelerine özel MET’ler
- İzleme gereklilikleri
Rehber Dokümanlar
SYD belgelendirmesinde ihtiyaç halinde Bakanlık şu rehberlerden yararlanabilir:
- Depolama emisyonları
- Enerji verimliliği
- Çapraz medya etkileri
- İzleme ilkeleri
Yürürlük
Tebliğ 1 Aralık 2025’te yürürlüğe girer ve hükümlerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı yürütür.
[/vc_message][vc_column_text]
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı; çevrenin ve insan sağlığının bütüncül olarak korunması için sıfır kirlilik hedefleri doğrultusunda entegre kirlilik önleme ve kontrol yaklaşımıyla hava, su, toprak, gürültü ve koku kirliliğine neden olan enerji üretimi sektöründen kaynaklı sanayi emisyonlarını ve atık oluşumunu kaynağında önlemek ve azaltmak ile kaynakları verimli kullanmak için sanayide yeşil dönüşüme, döngüsel ekonomiye ve karbonsuzlaşmaya yönelik işletmelerin sanayide yeşil dönüşüm (SYD) belgelendirme sürecine esas Mevcut En İyi Teknikler (MET) ile Mevcut En İyi Teknikler ile ilişkili emisyon seviyelerini (MET-İES) düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 14/1/2025 tarihli ve 32782 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliğinin EK-1’inin 1.4 üncü ve 5.2 nci maddelerindeki faaliyetlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 3 üncü, 8 inci ve 11 inci maddeleri, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 103 üncü ve 104 üncü maddeleri ile 14/1/2025 tarihli ve 32782 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını,
b) Emisyon: Maddelerin, titreşimin, ısı veya gürültünün işletme veya tesiste yer alan bir veya birden fazla kaynaktan havaya, suya ya da toprağa doğrudan veya dolaylı biçimde bırakılmasını,
c) Emisyon sınır değeri (ESD): Bir emisyonun belirli parametrelerle ifade edilen kütlesinin, belirli zaman dilimi içinde aşılmaması gereken konsantrasyonu ve/veya seviyesini,
ç) Küçük izole sistemler: Yıllık tüketimi 3000 GW saatten az olan ve yıllık tüketimin %5’inden azının diğer sistemlerle enterkonnekte yoluyla elde edilen küçük izole bir sistemin parçası olan yakma tesislerini,
d) Mevcut En İyi Teknikler (MET): Çevrenin bir bütün olarak en yüksek düzeyde korunmasında teknolojik ve ekonomik sürdürülebilirliği uluslararası kabul görmüş olan ve SYD belgesinin gerekliliklerine temel oluşturan, en etkin, ileri, uygulanabilir, temiz üretim tekniklerini,
e) Mevcut tesis: Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette olan veya çevresel etki değerlendirmesi mevzuatına göre başvurusu bulunan tesisi,
f) MET ile ilişkili emisyon seviyesi (MET-İES): Sektörel MET dokümanlarında, belli bir zaman dilimi içerisinde, belirli referans koşulları altında ortalama bir değer olarak ifade edilen, MET veya MET kombinasyonu uygulanarak elde edilen, normal işletme koşullarında erişilen emisyon seviyesi aralığını,
g) MET ile ilişkili çevresel performans seviyesi (MET-İÇPS): Emisyon seviyelerini, tüketim seviyelerini ve diğer seviyeleri (örneğin, azaltma verimliliği) içerebilen mevcut en iyi tekniklerle ilişkili çevresel performans seviyesini,
ğ) Yeni tesis: Mevcut tesis tanımı dışında kalan tesisi,
h) Yönetmelik:14/1/2025 tarihli ve 32782 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliğini,
ifade eder.
(2) Bu Tebliğde geçen diğer teknik terimlerin tanımları EK-1’de yer alır.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar
Genel MET, Sektörel MET ve MET-İES’ler
MADDE 5- (1) Bu Tebliğin uygulanmasına yönelik genel hususlar EK-1’de yer alır.
(2) Bu Tebliğde yer alan Genel MET ve Sektörel MET birlikte uygulanır.
MET uyum durumu puanlaması ve çevresel performans skoru
MADDE 6- (1) Tesislerin MET’e uyum durumu Bakanlığın resmî internet sitesinde yayımlanan puanlama tablosu ile hesaplanarak SYD belge kategorisi belirlenir.
(2) Tesislerin çapraz medya etkisi gözetilerek, çevresel performans skorlarının algoritması (toksisite, küresel ısınma, asidifikasyon, ötrofikasyon, ozon tabakasının inceltilmesi, fotokimyasal ozon oluşturma potansiyeli, karbon ayakizi, enerji verimliliği, su verimliliği gibi) Bakanlıkça resmî internet sitesinde yayımlanır.
Genel MET
MADDE 7- (1) Genel MET aşağıdaki hususları içerir:
a) Çevre yönetim sistemi.
b) İzleme.
c) Havaya suya emisyonlarla ilgili temel proses parametrelerinin izlenmesi.
ç) Baca gazı arıtımından kaynaklanan suya emisyonları izleme.
d) Genel çevresel ve yanma performansı.
e) Su kullanımı ve suya emisyonlar.
f) Enerji verimliliği.
g) Atık yönetimi.
ğ) Gürültü.
Büyük yakma tesisleri, gazlaştırma ve/veya sıvılaştırma tesisleri için sektörel MET
MADDE 8- (1) Büyük yakma tesisleri, gazlaştırma ve/veya sıvılaştırma tesislerinden kaynaklanan emisyonların azaltılması, kaynakların verimli kullanılması, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde atıkların azaltılması için belirlenen Sektörel MET, EK-2’de yer alır. Söz konusu Sektörel MET asgari olarak aşağıdaki hususları içerir:
a) Katı yakıtların yakılmasına ilişkin MET.
b) Havaya NOX, N2O ve CO emisyonları.
c) Sıvı yakıtların yakılmasına ilişkin MET.
ç) Gaz yakıtların yakılmasına ilişkin MET.
d) Çoklu yakıtların yakılmasına ilişkin MET.
e) Atıkların yakılmasına ilişkin MET.
f) Gazlaştırmaya ilişkin MET.
g) MET-İES’ler.
(2) Büyük yakma tesislerinin uyum durumu puanlama hesaplamasında EK-2’de yer alan Kademe 1 ve Kademe 2 MET-İES değerleri kullanılır.
Büyük yakma tesisleri için özel hükümler
MADDE 9- (1) Yönetmeliğin 20 nci maddesine göre yakma tesisleri uyum durumu puanlama hesaplamasında yakma tesislerinin;
a) Yerli yakıt kullanması,
b) Buhar veya sıcak suyu bölgesel ısıtma için dağıtım şebekesine vermesi,
c) Küçük izole sistemlerinin olması,
ç) Yatırım maliyetinin çevresel kazanımlarla orantısız olması,
halinde MET-İES değerlerinden muaf tutulabilir.
(2) Muafiyet talepleri SYD değerlendirme raporu ile birlikte sunulan detaylı bilgiler kapsamında (yakıt analizi, yakma teknolojisi, tesisin faaliyete geçiş tarihi, kalan işletme ömrü, ilave yatırımlar için fizibilite raporu, bölgesel ısıtmaya verilen oran gibi) Bakanlıkça belirlenen kriterler çerçevesinde değerlendirilir.
Rafineriler için sektörel MET
MADDE 10- (1) Madeni yağ ve gazların rafinasyon işlemlerinin gerçekleştirildiği tesislerden kaynaklanan emisyonların azaltılması, kaynakların verimli kullanılması, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde atıkların azaltılması için belirlenen sektörel MET, EK-3’te yer alır. Söz konusu Sektörel MET asgari olarak aşağıdaki hususları içerir:
a) Alkilasyon prosesine ilişkin MET.
b) Baz yağı üretimi prosesine ilişkin MET.
c) Bitüm üretimi prosesine ilişkin MET.
ç) Akışkan katalitik parçalama işlemi prosesine ilişkin MET.
d) Koklaştırma işlemi prosesine ilişkin MET.
e) Tuz giderme prosesine ilişkin MET.
f) Yanma ünitelerine ilişkin MET.
g) Eterleşme prosesine ilişkin MET.
ğ) Doğalgaz rafinerisine ilişkin MET.
h) Damıtma prosesine ilişkin MET.
ı) İzlemeye ilişkin MET.
İlişkili diğer dokümanlar
MADDE 11- (1) Bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin sanayide yeşil dönüşüm belgelendirme sürecinde ilave değerlendirme gerekmesi halinde aşağıdaki rehber dokümanlardan da yararlanılabilir:
a) Depolamadan kaynaklanan emisyonlar rehber doküman.
b) Enerji verimliliği rehber doküman.
c) Ekonomi ve çapraz medya etkisi rehber doküman.
ç) İzlemenin genel ilkeleri rehber doküman.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
MADDE 12- (1) Bu Tebliğ, Endüstriyel ve Hayvancılık Emisyonlarına İlişkin 15/7/2024 tarihli ve 2024/1785 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ile değiştirilen Endüstriyel Emisyonlara İlişkin 24/11/2010 tarihli ve 2010/75/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi dikkate alınarak Avrupa Komisyonu Ortak Araştırmalar Merkezi (JRC) tarafından yayımlanan Mevcut En İyi Teknikler Referans Dokümanları ve Sonuç Dokümanlarına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yürürlük
MADDE 13- (1) Bu Tebliğ 1/12/2025 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı yürütür.