Ersen DALGIÇ
SMMM
ersendalgic64@gmail.com
I-GİRİŞ
Firmalar gerek dönem içinde gerekse dönem sonu yaklaştığında vergi planlaması yaparlarken araç alımını mutlaka dikkate alırlar. Bunlardan ticari araçlarda vergi yönünden çok fazla sıkıntı yoktur. Alınan aracın KDV’si indirim konusu yapılır, araç üzerinden amortisman ayrılabilir.
Ancak binek kabul edilen araçlarda özellikli durumlar vardır. Araç alımındaki KDV indirim konusu yapılamaz. Ayrılacak amortismanda da özellikli durumlar vardır. Aracın alış tarihine göre kıst amortisman söz konusu olabilir. Amortisman tutarının tamamı gider olarak yazılamayabilir
II-GİDER YAZMA AVANTAJI
Tüzel kişi bir işletmenin aşağıdaki bilgilerle 1 adet elektrikli binek araç aldığını düşünelim. (normal araçlarda ÖTV daha yüksektir.)
| 1.670.000,00 | ARAÇ BEDELİ |
| 417.500,00 | %25 ÖTV |
| 2.087.500,00 | TOPLAM |
| 417.500,00 | %20 KDV |
| 2.505.000,00 | GENEL TOPLAM ARAÇ BEDELİ |
Bu aracı 2025 Aralık ayında aldığımızı düşündüğümüzde ilgili ayda KDV ve ÖTV’yi gider yazmak vergi planlaması için uygun olacaktır. Daha önceki aylarda da alsak yine alınan ayda gider yazmak işletme için faydalı olacaktır. (Gider yazılacak KDV ve ÖTV tutarı 2025 yılında 990.000 TL’yi geçemez.)
Örneğimizde gider yazılacak KDV ve ÖTV tutarı: 835.000 TL‘dir. Ekim Kasım Aralık Geçici Vergi döneminde vergi avantajı %25 oranından 208.750 TL olmaktadır.
III-AMORTİSMAN UYGULAMASI
KDV ve ÖTV maliyete dahil edilmediği durumda 2025 yılında 1.100.000 TL tutar üzerinden amortisman ayrılabilmektedir. 570.000 TL. tutar üzerinden ayrılan amortisman Kanunen Kabul Edilmeyen Gider yazılır.
Araç alımında KDV ve ÖTV direkt gider yazılmayıp aracın maliyetine de atılabilir. Böyle bir durumda 2025 yılında amortisman ayrılabilecek tutar 2.100.000 TL’dir.(2.el araç alımında da bu rakam geçerlidir. 2.el araç alımında malum ÖTV yoktur.)
KDV ve ÖTV’nin maliyete atılması yerine direkt gider yazmak yukarıda da ifade edildiği üzere daha avantajlıdır.
(Kanun koyucu binek araçların özel amaçlarla da kullanıldığı için böyle sınırlamalar getirmiştir.)
| YILLAR | YILLIK AMORTİSMAN | KKEG AMORTİSMAN | YILLIK VERGİ AVANTAJ |
| 2025 | 18.333,33 | 9.500,00 | 4.583,33 |
| 2026 | 220.000,00 | 114.000,00 | 55.000,00 |
| 2027 | 220.000,00 | 114.000,00 | 55.000,00 |
| 2028 | 220.000,00 | 114.000,00 | 55.000,00 |
| 2029 | 421.666,67 | 218.500,00 | 105.416,67 |
| 1.100.000,00 | 570.000,00 | 275.000,00 |
IV-FAİZ GİDERİ
– Bu araç için 48 ay vadeli 1.750.000 TL kredi kullanıldığını ve aylık ödemelerin faiz dahil toplam 72.420 TL olduğunu varsayalım.
– Bu tür kredi ödemelerinde başlangıç ödemelerinde anapara düşük, faiz yüksek olur. Ancak biz burada faizin bütün ödeme ayında aynı olduğunu kabul edelim.
– Aylık faiz ödemesini 35.960 TL olduğunu varsayalım.
2025 Aralık ayında vergi faydası olmayacak. Bunun sebebi aracın ilk alındığı yılda ödenen faizler gider yazılmaz, araç maliyetine atılır. Yıl geçtikten sonra ödenen faizler direkt gider yazılabilir. Bu konuda mükelleflere seçimlik bir hak verilmiştir. Yıl geçtikten sonra ödenen faizler iktisadi kıymetin ya maliyetine atılmalı; ya da direkt gider yazılmalıdır. (213 sayılı VUK 163 ve 334)
Sonraki her ay 6.293 TL vergi faydası olacaktır. Ödenen faizin %25 tutarı 8.990 TL’dir. (Ancak faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç işletmeler) binek araçların her türlü giderlerinin %70’ini gider yazabilirler. (193 Sayılı GVK. Madde 40/7) Gelir Vergisi Kanunundaki bu hüküm Kurumlar Vergisi mükellefleri için de geçerlidir.
47 ayda sağlanacak fayda 295.771 TL olacaktır. (Vergi mevzuatımızda Finansman Gider Kısıtlaması şeklinde bir bahis vardır. Firmaların kullandıkları yabancı kaynakların tutarına göre faizin ne kadarının gider yazılabileceğinin hesaplaması yapılmaktadır. Burada bu tutar az hissedileceğinden bu konuya girilmemiştir.)
Bu durumda;
– 2025 yılında KDV ve ÖTV’nin Kurumlar Vergisi faydası: 208.750 TL
– Araç için amortisman nedeniyle Kurumlar Vergisi faydası: 275.000 TL
– Ödenen faiz nedeniyle sağlanacak Kurumlar Vergisi faydası: 295.771 TL olmak üzere toplam fayda: 779.521 TL etmektedir.
V-YENİLEME FONU
Her yıl düzenli olarak amortisman ayrıldığı vakit bu aracın değeri 6.yılda kayıtlarda 1 TL olarak gözükür. Buna iz bedeli denir. Araç satıldığı zaman satış bedelinin tamamı gelir olur. Örneğin bu araç 2032 yılında 800.000 TL bedelle satılırsa 800.000 TL şirket kâr elde etmiş sayılır. Bu kâr (gelir) ya ilgili yılda beyan edilip 200.000 TL Kurumlar Vergisi ödenir. Ya da Yenileme Fonu şeklinde bir hesap vardır; oraya atılıp 3 yıl sonra da beyan edilip 200.000 TL Kurumlar Vergisi ödenebilir. Şüphesiz bu yöntem enflasyonist ortamlarda daha akıllıca olur.
Şayet bu 3 yıl içinde aynı türden bir araç alınırsa aracın düşülecek amortismanı ilgili yılda gider yazılmayıp bu Yenileme Fonuna atılan rakamdan düşülür.
VI-İLAVE ARAÇ ALIMINDA DURUM
Örneğimiz tek araç üzerinden yapılmıştır. Şayet işletme bir araç değil de birden fazla araç alırsa ne olacaktır? İşletmenin durumuna göre alınan ilave araçta da uygulama yukarıdaki gibi olacaktır. Yazımızın yukarı ki kısımlarında 2025 yılında 990.000.-TL, 1.100.000 TL ve 2.100.000 TL tutarı geçmemesinden bahsetmiştik. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunuyla ilgili çıkan 311 sayılı Genel Tebliğde her bir araç için denilmek suretiyle ilave araç alımlarında de yukarıda yazılan işlem gibi uygulama yapılabilecektir.
Şu bilgi atlanmamalıdır. KDV ve ÖTV’nin gider yazılma sınırı 990.000 TL. Amortisman yazılma tutarı ise 1.100.000 TL’dir. KDV ve ÖTV gider yazılmayıp araç maliyetine atılması halinde ise amortisman ayrılabilecek tutar 2.100.00 TL.’dir. Bu yazılan rakamlar 2025 yılı için geçerli olup 2026 yılında bu rakamlarda artış olacaktır.
VII-SONUÇ
7194 sayılı Kanunla gelen düzenlemeyle 2020 yılı başından itibaren binek araçların tamir bakım, akaryakıt ve benzeri giderlerinin %70’nin gider yazılabileceği hüküm altına alınmıştır. Yine aynı tür araçların alımlarında ödenen KDV ve ÖTV’nin direkt gider olarak yazılması ve araç tutarlarının amortisman yoluyla itfa edilmesi bu yazımızın konusunu oluşturmuştur.
İşletmelerin vergi planlaması yaparken bunlara dikkat etmesi gerekir. Görüleceği üzere belli rakamı aşan araçların ya da pahalı araçların, lüks araçların, otomotiv dünyasındaki tabirle üst segment araçların vergi uygulamasında gider yazma durumlarında dezavantajlı durumlar vardır. Bu tür araçların tutarlarına göre Kanunen Kabul Edilmeyen Gider kısımları daha yüksek olabilmektedir.
Hangi araçların binek kabul edildiği, hangi araçların ticari olduğu ise dikkat edilmesi gereken başka önemli bir konudur.
[vc_row][vc_column][vc_message message_box_color=”success”] Sorumluluk Beyanı ve Hukuki Haklarımız [/vc_message][vc_column_text]