Yüzde Usulü İle Çalışma, Yüzde Usulü İle Ücret
Yüzde usulü ile ücret 4857 sayılı İş Kanunu’nun 51 ve 52 inci maddelerinde düzenlenmiştir.
Buna göre;
“Yüzdelerin ödenmesi
Madde 51 – Otel, lokanta, eğlence yerleri ve benzeri yerler ile içki verilen ve hemen orada yenilip içilmesi için çeşitli yiyecek satan yerlerden “yüzde” usulünün uygulandığı müesseselerde işveren tarafından servis karşılığı veya başka isimlerle müşterilerin hesap pusulalarına “yüzde” eklenerek veya ayrı şekillerde alınan paralarla kendi isteği ile müşteri tarafından işverene bırakılan yahut da onun kontrolü altında bir araya toplanan paraları işveren işyerinde çalışan tüm işçilere eksiksiz olarak ödemek zorundadır.
İşveren veya işveren vekili yukarıdaki fıkrada sözü edilen paraların kendisi tarafından alındığında eksiksiz olarak işçilere dağıtıldığını belgelemekle yükümlüdür.
Yüzdelerden toplanan paraların o işyerinde çalışan işçiler arasında yapılan işlerin niteliğine göre, hangi esaslar ve oranlar çerçevesinde dağıtılacağı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle gösterilir.
Yüzdelerin belgelenmesi
Madde 52 – Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işveren, her hesap pusulasının genel toplamını gösteren bir belgeyi işçilerin kendi aralarından seçecekleri bir temsilciye vermekle yükümlüdür. Bu belgelerin şekli ve uygulama usulleri iş sözleşmelerinde veya toplu iş sözleşmelerinde gösterilir.”
4857 sayılı Kanunu’nun 51 inci maddesinden de anlaşılacağı üzere, yüzde usulü ücret uygulaması sadece bu şekilde ücret ödenmesini kararlaştırmış işyerleri için geçerli bir uygulamadır. Yüzde usulü ile toplanan paraların ne şekilde dağılacağı ise bahse konu Kanun hükmüne dayalı olarak çıkarılmış olan yönetmelikle düzenlenmiştir. Bu çalışmada, yüzde usulü ile ücret karşılığında çalışmanın ne olduğu, yüzde usulü ile toplanan paraların ne şekilde dağılacağı, yüzde usulü ücret uygulamasının olduğu işyerlerinde işverenlerin sorumluluklarının ve çalışanların haklarının neler olduğu konularına değinilmektedir.
YÜZDE USULÜ ÜCRET İLE ÇALIŞMA
Otel, lokanta, eğlence yerleri gibi işyerlerinde hesap pusulalarına belirli bir yüzde olarak eklenerek müşterilerden alınan paraların işveren tarafından işyerinde çalışan tüm işçilere belirli oranlarda ödenmesi şeklinde uygulanan ücret sistemine yüzde usulü ücret denilmektedir.
Yüzde usulü ücret ile çoğu kez karıştırılan bahşiş birbirinden farklı kavramlardır. Bahşiş, işveren tarafından değil, doğrudan üçüncü bir kişi konumundaki müşteri tarafından, sunulan hizmetten memnun kalınması nedeniyle, işçiye verilen bir miktar paradır.
Yüzdelerden Toplanan Paraların İşçilere Dağıtılması Hakkında Yönetmelik