100 Soruda Esnaf ve Sanatkarlar Sicili
ÖNSÖZ
Esnaf ve sanatkârlar sicili, ticari hayatın güvenle sürdürülebilmesinde büyük öneme sahiptir. Esnaf ve sanatkârlar sicili, bulunduğu il idari sınırları içerisinde çalışmak üzere birlik bünyesinde ayrı bir birim olarak kurulmaktadır. Esnaf ve sanatkârlar sicili Bakanlığımızın gözetim ve denetimi altında, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olan Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği bünyesinde kurulan Sicil Müdürlüklerinde tutulmakta ve aynı zamanda ticaret davalarına bakan Asliye Hukuk Mahkemelerinin gözetimine tabi olduğundan, içeriğinde yer alan bilgiler, aksi ispat edilinceye kadar geçerli kabul edilmektedir. Bu özelliği onun, resmi sicillerden biri olarak kabul görmesine neden olmuştur. Bunun doğal bir sonucu olarak da toplumun esnaf ve sanatkâr sicilinde yer alan kayıtların doğruluğuna olan inancının korunması ve dolayısıyla esnaf ve sanatkârların sicillerinin, sağlıklı ve güvenli bir şekilde tutulması gerekmektedir.
Bilindiği üzere esnaf ve sanatkârların sicil kaydı ile sicil teşkilatına ilişkin hususlar, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 67, 68, 69 ve 70 inci maddelerinde düzenlenmiş olup; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun, ticaret siciline ilişkin 24 ila 38 inci maddelerinin 5362 sayılı Kanun’a aykırı olmayan hükümlerinin esnaf ve sanatkâr sicil müdürlüğü hakkında da uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Ancak 5362 sayılı Kanun kapsamında çıkarılmış olan mülga Esnaf ve Sanatkâr Sicili Yönetmeliği’nin, Türk Ticaret Kanunu’nun atıf yapılan söz konusu maddelerini karşılamaktan çok uzak olduğu ve ihtiyacı karşılayamadığı anlaşılmıştır. Öte yandan mülga Esnaf ve Sanatkâr Sicili Yönetmeliği, büyük oranda 5362 sayılı Kanunun tekrarı niteliğini taşımakta, uygulamada sorun oluşturan pek çok ayrıntıyı 5362 sayılı Kanun kapsamında düzenlememekte idi.
Dolayısıyla Genel Müdürlüğümüzce, sicil işlemlerinin ve sicil müdürlüklerinin daha ayrıntılı olarak düzenlenmesi ihtiyacı bulunduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda, 5362 sayılı Kanun’un Bakanlığımıza bu Yönetmeliği çıkarma yetkisi veren 75 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca, sicil işlemleri ile sicil teşkilatının revize edilerek sicil işlemlerinde aksamaların en aza indirilebilmesi maksadıyla esnaf ve sanatkâr siciline ilişkin yeni bir Yönetmelik taslağı hazırlanmıştır. Çalışma süresince Yönetmeliğin Ticaret Sicili Yönetmeliği ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile uyumlu olması hedeflenmiş, hem 6102 sayılı hem 5362 sayılı Kanun’a uygun bir metin hazırlanmaya çalışılmıştır.
Tüm bu çalışmalar sonucunda Esnaf ve Sanatkârlar Sicili Yönetmeliği 14/12/2018 tarihli ve 30625 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup; 16/09/2005 tarihli ve 25938 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Esnaf ve Sanatkâr Sicili Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yönetmelik kapsamında sicilin yapacağı işlemler ve bunlara ilişkin usuller tek tek açıklanmıştır. Kanun ve mülga yönetmelikte farklı yerlerde ve dağınık olarak yer alan sicil müdürünün görev ve yetkilerinin tek bir başlık altında toplanması sağlanmıştır. Tüm sicil personelinin sahip olması gereken nitelikler ile özlük hakları ve haklarında uygulanacak disiplin cezaları belirlenmiş, uygulamada sorun teşkil eden sicilin bağımsızlığı müessesesi açık bir düzenleme ile güvence altına alınmıştır. Sicil bürosu ve sicil müdür yardımcısı kavramı getirilerek açıklanmış, bu çerçevede sicil müdürlerinin yokluğunda sicil işlemlerinin sekteye uğramaması için, müdürlüğe en az bir sicil müdür yardımcısı atanması zorunlu kılınmış ve sicilin her bir personel grubunda aranması gereken vasıflar ayrı ayrı düzenlenmiştir. Resen tescil ile mahkemelerce verilen şerh kararlarının da sicile işlenmesi hususları ile noterler, odalar ve vergi daireleri gibi resmi makamların sicil müdürlüklerine bildirimde bulunması hususu düzenlenmiş, tescil yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere ilişkin yaptırımlar ve idari para cezaları açıklanmış, tescil başvurusunun yazılı şekilde ya da elektronik ortamda ESBİS üzerinden yapılabileceği, talebin türüne göre eklenecek belgelere ilişkin ayrıntılar düzenlenmiştir.
Sicilin yukarıda bahsedilen önemine binaen sicil işlemlerinin mevzuata uygun yürütülmesini sağlamak ve özellikle de yeni sicil yönetmeliği ile getirilen düzenlemeler konusunda rehber olması amacıyla “100 Soruda Esnaf ve Sanatkârlar Sicili” çalışması hazırlanmıştır.
100 Soruda Esnaf ve Sanatkarlar Sicili
Kaynak: T.C. Ticaret Bakanlığı