Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi
Alomaliye.com Yayın Kurulu Başkanı
t.apak@apakymm.com
Her bir yılın bitimi yeni bir yılın habercisidir. Her yılın son ayında kişileri bir yandan hüzün, diğer yandan mutluluk ve telaş sarar. Ticari işletmeler/şirketlerde ise hummalı bir çalışma başlar.
Bu yıl, ağırlaşan ekonomik koşullar çoğu mali tabloların bozulmasına neden oldu. Yazımız konusu ise, yıl bitmeden işletmelerin mali tabloları kesinleşmeden önce dikkat etmeleri gereken hususları hatırlatmaktır.
Şirketler, her yılın son ayında genel olarak cari hesap mutabakatları yapar, stok sayım (envanter) programı yapar, mali tabloların taslaklarını erken hazırlar, vergi planlaması yapar, yeni yatırım kararları alır. Ancak, her yılsonunda yapılan bu klasik çalışmalara son iki yıldır “enflasyon düzeltmesi” adıyla yapılacak enflasyon muhasebesi işlemi eklendi. Bu yılsonunda enflasyon düzeltmesinin yapılıp yapılamayacağı ise henüz netlik kazanmadı.
Şirketlerde dikkat edilecek hususlar
– Ticari işletmelerin/şirketlerin Aralık ayı içerisinde yapmaları gereken yılsonu işlemleri ve dikkat etmeleri gereken hususları aşağıdaki gibi sıralanabilir.
– Bankalar, tüm borçlu ve alacaklı hesapların mutabakatının yapılması.
– Kasa ve stok (envanter) sayımının yapılarak eksik/fazla para, stok ile firelerin tespitinin yapılması.
– Kasa hesabındaki fiktif paralara ve ortaklardan alacak tutarlarına adat hesabı yapılıp/yapılmadığının kontrolü.
– Aktif ve Pasifte yer alan tüm yabancı paraların değerlemesinin yapılarak, gelir ve gider kalemlerinin güncellenmesi.
– Varsa, şüpheli alacaklara karşılık ayrılıp ayrılmadığının kontrolü.
– İmalat söz konusu ise, ilgili hesaplamaların doğruluğunun ve satışların maliyetinin kontrolünün yapılması.
– Alınan ve verilen sipariş avansları hesaplarının kontrol edilerek, işlemi bitmiş hesapların ilgili hesaplara aktarılması.
– Yıl içerisinde ödenen geçici vergi hesaplarının ve varsa dolaylı ödenen stopajların bu hesaba aktarımının yapılması.
– Varsa, önceki yıldan devreden ve iadesi gereken geçici vergilerin kontrolünün yapılması.
– Sabit varlıkların sayımının ve amortisman kontrollerinin yapılarak, eksik kayıtların ve amortismanlarının kontrolünün yapılması.
– Binek otoların alımında ödenen ve indirilemeyen KDV’nin ve kısıtlı giderlerin kontrolü.
– Kanunen kabul edilmeyen giderlerin kontrolü.
– Varsa, karlı satılarak kayıtlardan çıkarılmış sabit varlıklarla ilgili yenileme fonu ayrılıp ayrılmadığının kontrolünün yapılması.
– Kamuya olan vergi ve SGK borçlarının mutabakatının yapılması, ödenmemiş SGK primlerinin ve ödenmemiş geçici vergilerin ayrıştırılması. Ödenemeyen SGK primlerinin KKEG olarak kayda alınması.
– Kullanılmayan (devreden) geçmiş yıl zararların kontrolü.
Bu notları ve uyarıları çoğaltmak mümkün. Ancak, her işletmenin faaliyetine ve türüne göre yıl sonu beklentileri, planlamaları ve çalışmaları farklılık göstermektedir.
Ayrıca;
İş Kanunu gereği, çalışanların özlük haklarının kontrolü ve biriken kıdem tazminatlarının bütçelenmesi gerekiyor. Ticaret Kanunu gereği ise; yapılmış veya henüz yapılmamış genel kurulların, varsa çıkan ortak veya yeni giren ortak varsa hisse devirleri ve ortaklar pay defterinin işlenip işlenmediğinin kontrolünün yapılması gerekir.
İşletmelerin kurumsal bakış açısıyla yönetim organizasyon planlarını her yıl yeniden gözden geçirmeleri, yönetim muhasebesi departmanlarını geliştirmeleri, vergi ve finans planlaması yapmalarında fayda vardır.
Yeni yılda uygulanacak yeniden değerleme oranı açıklandı
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci maddesi uyarınca yeniden değerleme oranı 27.11.2025 tarihli ve 33090 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Buna göre, yeniden değerleme oranı, 2026 yılı için %25,49 olarak açıklanmıştır. Buna göre; başta Motorlu Taşıtlar Vergisi, Emlak Vergisi ve Damga Vergisi olmak üzere birçok vergi ceza ve harçlar %25,49 oranında artmış olacak.
Meclis’teki görüşülmekte olan torba yasa ve beklentiler
Torba yasa;
TBMM’de görüşülmekte olan torba yasada yer alan başlıca önemli konular;
– Mesken kira gelirlerinde istisna kaldırılıyor.
– Dördüncü dönem geçici vergi tekrar getiriliyor.
– Sıfır binek oto alım/satımında binde 2 vergi alınıyor.
– Mevcut durumda işyeri açma harcına tabi olmayan bazı mesleklere işyeri açma harcı getiriliyor.
– SGK işveren prim teşviki imalat hariç 4 puandan 2 puana indiriliyor.
– Prime esas kazanç tavanı asgari ücretin 7,5 katından 9 katına çıkarılıyor.
Beklentiler;
Görüşülmekte olan torba yasaya dahil edilmesi beklenen konular ise;
– Enflasyon muhasebesinin dördüncü geçici vergi dönemi ve yılsonu itibariyle uygulanıp uygulanamayacağı,
– 2026-2029 döneminde uygulanacak emlak vergisi asgari rayiç değerleri artışının %50 ile sınırlandırılması.
– Başta vergi ve SGK borcu olmak üzere kamu borçlarında yapılandırma getirilmesi.
Görüldüğü gibi, yılsonu yaklaşırken özellikle ticari işletmeler telaş ve beklenti içerisine girerler. Bir yandan, hesapların kapatılması, düzeltilmesi gereken hesapların düzeltilmesi, vergi ve finansal planla yapılması, devletten beklenen yeni müjdeler gibi beklentiler öne çıkmaktadır.
İktibas Dünya Gazetesi