12 Mayıs 2025 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 32898
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
BANKACILIK HESAPLARINDAN KAYNAKLANAN FAİZ ORANI RİSKİNİN STANDART YAKLAŞIMLA ÖLÇÜLMESİNE VE DEĞERLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı ve kapsamı; bankacılık hesaplarında yer alan bilanço içi ve bilanço dışı pozisyonlardan kaynaklanan faiz oranı riskinin standart yaklaşımla ölçülmesine ve değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 43 üncü, 45 inci ve 93 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Alım satım hesapları: 23/10/2015 tarihli ve 29511 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan alım satım hesaplarını,
b) Ana sermaye: 5/9/2013 tarihli ve 28756 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hesaplanacak ana sermayeyi,
c) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,
ç) Bankacılık hesapları: Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan bankacılık hesaplarını,
d) Çekirdek sermaye: Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hesaplanacak çekirdek sermayeyi,
e) Donuk alacak: 22/6/2016 tarihli ve 29750 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen alacakları,
f) Kanun: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,
g) Katılma hesabı: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan katılma hesabını,
ğ) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,
h) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
ı) Net pozisyon tutarı: Vade dilimleri itibarıyla faize duyarlı bankacılık hesaplarındaki aktifler ile yükümlülükler arasındaki farkı,
i) Opsiyonalite: Opsiyonlarda ya da gömülü olarak bilanço içi ve bilanço dışı varlık ve yükümlülüklerin içinde bulunan, bankanın nakit akışlarının zamanlamasını ve düzeyini değiştirebilen seçimlik hakkı,
j) Otomatik faiz oranı opsiyonalitesi: Davranışsal unsurlar içermeyip rasyonel beklentinin sağlanması halinde kullanılması beklenen, faiz oranına ilişkin olan opsiyonaliteyi,
k) Perakende müşteri: 21/3/2014 tarihli ve 28948 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen müşterileri,
ifade eder.
(2) Katılım esaslarına uygun faaliyette bulunan bankalar için; bu Yönetmelikte geçen mevduat ibaresi katılım fonunu, vadesiz mevduat ibaresi özel cari hesabı, vadeli mevduat ibaresi katılma hesabını, faiz ibaresi kâr payını ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riski Standart Rasyosunun Hesaplanması
Bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosu
MADDE 4- (1) Bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosu, ekonomik değer değişimi risk tutarının ana sermayeye bölünmesi suretiyle hesaplanır.
(2) Konsolide ve konsolide olmayan bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosu %15’i aşamaz.
(3) Bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosunun hesaplanmasında, bankacılık hesaplarında yer alan pozisyonlardan katılma hesabı kaynaklı olanlar Kurulca belirlenecek oranda dikkate alınır.
Standart yaklaşım uyarınca ekonomik değer değişimi hesaplamasına ilişkin genel hükümler
MADDE 5- (1) Ekonomik değer değişimi hesaplamasında, faize duyarlı aşağıdaki pozisyonlardan kaynaklanan gelecekteki tüm nakit akışları dikkate alınır:
a) Çekirdek sermayeden indirilen varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ve hisse senedi yatırımları dışında kalan bankacılık hesaplarında izlenen tüm aktif kalemler.
b) Çekirdek sermaye dışında kalan tüm pasif kalemler.
c) Bilanço dışı kalemler.
(2) Ekonomik değer değişimi hesaplamasında aşağıdaki aşamalar izlenir:
a) Ekonomik değer değişimi, birinci fıkranın (a) bendi uyarınca hesaplanan toplam aktif veya birinci fıkranın (b) bendi uyarınca hesaplanan toplam pasif içerisindeki payı %5 veya üzerinde olan para birimleri ve faizle ilişkilendirilen emtialar bazında, 6 farklı faiz oranı şoku senaryosu için ayrı ayrı hesaplanır. Bu hesaplama her raporlama döneminde yapılır.
b) Birinci fıkradaki pozisyonlar 6 ncı madde uyarınca standartlaştırılmaya tam uyumlu, 7 nci madde uyarınca standartlaştırılmaya uyumlu olmayan ve 8 inci madde uyarınca standartlaştırılmaya az uyumlu olmak üzere üç sınıfa ayrılır.
c) Faize duyarlı bilanço içi ve bilanço dışı varlık ve yükümlülüklerin yeniden fiyatlanan tüm nakit akışları, para birimi veya faizle ilişkilendirilen emtia bazında standartlaştırılmaya uyumlu olduğu ölçüde ilgili vade dilimlerine yerleştirilir. Bu yerleştirme yapılırken faiz oranlarına ilişkin marjlar da nakit akışı hesaplamasına dâhil edilir.
ç) Gömülü olan ve olmayan otomatik faiz oranı opsiyonalitesi içeren araçların değerlerindeki değişiklikler 8 inci madde uyarınca hesaplanan eklenti tutar uygulanarak ekonomik değer değişimi hesaplamasında dikkate alınır.
Standartlaştırılmaya tam uyumlu pozisyonlara ilişkin süreç
MADDE 6- (1) Standartlaştırılmaya tam uyumlu pozisyonlar şunlardır:
a) Sabit faizli pozisyonlar: Sözleşmede belirtilen vadeye kadar nakit akışı tutarları belirlenmiş olan pozisyonlardır.
b) Değişken faizli pozisyonlar: İlk yeniden fiyatlama tarihinden sonraki nakit akışı tutarları kesin olarak bilinemeyen pozisyonlardır. Değişken faizli pozisyonların faizinin yeniden belirlendiği gelecek dönemdeki ilk tarihte yeniden fiyatlandığı kabul edilir.
c) Gömülü otomatik faiz oranı opsiyonalitesi bulunan araçlardan kaynaklanan pozisyonlar: Gömülü otomatik faiz oranı opsiyonalitesi içeren sabit ya da değişken faizli araçlardan kaynaklanan pozisyonlardır. Bu pozisyonlarda, yeniden fiyatlanan nakit akışlarının vade dilimi belirlenirken ilgili opsiyonalite ayrıştırılır ve bu madde kapsamında dikkate alınmaz. Dikkate alınmayan bu opsiyonalite standartlaştırılmaya az uyumlu pozisyon olarak dikkate alınır.
Tamamı İçin Tıklayınız
