Mustafa Bahadır Altaş
Yeminli Mali Müşavir
[email protected]
Deprem Bölgesinde Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndiriminde Hak Kaybı
Giriş
6/2/2023 tarihinde Kahramanmaraş ilinde meydana gelen depremler nedeniyle mücbir sebep hali ilan edilen Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep ili İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde faaliyet gösteren mükellefler için Hazine ve Maliye Bakanlığınca 06.02.2023-30.11.2024 tarihleri arası mücbir sebep hali ilan edilmiştir. (Bu tarih 2022 yılı Aralık KDV beyannamesinde kümülatif tutarı 2.500.000 TL’nin altında olan mükellefleri için 31/5/2025) Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerinin mücbir sebep süresi içinde birikmiş bulunan borçlarını 6183 sayılı Kanuna göre taksitlendirmeleri halinde Gelir Vergisi kanunda yer alan “Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi” uygulamasından mevcut düzenlemeye göre yararlanması mümkün olmamaktadır.
Yasal Düzenleme
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi başlıklı Mükerrer 121. Maddesine yer alan düzenleme göre “Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere), bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilir.”
Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulanabilmesi için;
- İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması,
- Bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması
ve
- İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla belirlenmiş tutarın üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması gerekiyor.
Bu kapsamda mücbir sebep dönemine ilişkin ödeme vadeleri ötelenen ve birikmiş vergi borcunu 213 sayılı VUK 180 nolu sirküsü gereğince 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48’inci maddesinin altıncı fıkrasında “… 213 sayılı Kanuna göre Maliye Bakanlığınca ilan edilen mücbir sebep hali kapsamındaki amme borçlularının, mücbir sebep halinin sona erdiği tarihe kadar ödemeleri gereken amme borçları ile mücbir sebep nedeniyle ödeme süreleri ertelenen amme borçlarını faiz alınmaksızın veya yürürlükteki faiz oranından daha düşük faiz oranıyla tecil etmeye yetkilidir.” Düzenlemesi kapsamında bağlı bulundukları vergi dairelerine yapılandırma talebinde bulunarak borçları taksitlendirilen mükellefler beyannamenin verildiği tarih itibarıyla belirlenmiş tutarın üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması şartını sağlamadığından 2025 yılı ve izleyen yılda yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i tutarındaki vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan vergi indirimi hakkından faydalanması mümkün olmayacaktır.
Sonuç
Mücbir sebep kapsamında ödeme vadeleri ötelenen ve 6183 sayılı Kanuna göre yapılandırılan borçların vergiye uyumlu mükellefler için vadesi geçmiş borç olarak dikkate alınmaması bu durumda bulunan mükellefler açısından hak kaybının yaşanmasına engel olacaktır. Bu durum sadece vergi indirimi ile alakalı olmayıp aynı zamanda mükelleflerin vergisel işlemlerini yerine getirmesinde vergiye uyumlu mükellef uygulaması kapsamında teminat gösterme ve benzeri iş ve işlemler içinde emsal teşkil etmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hali ilan edilen iller için bu konuda yapılacak bir düzenleme depremden etkilenen ve mücbir sebep kapsamında birikmiş vergi borçlarını ödemek için yapılandırma talebinde bulunan mükelleflerin vergi indirimi hakkından yararlanamama mağduriyetinin önüne geçilmiş olacaktır.
