Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)

Zorunlu Karşılıklar 2013/15

25 Aralık 2013 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 28862

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Dayanak

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (Merkez Bankası) nezdinde bulundurulacak zorunlu karşılıklara ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Serbest bölgelerde faaliyette bulunanlar dâhil Türkiye’de kurulmuş veya şube açmak suretiyle Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar ile finansman şirketleri bu Tebliğ hükümlerine tabidir.

(2) Münhasıran kıyı bankacılığı yapan bankalar, İller Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. ve Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş. ile 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu gereğince iradi tasfiyeye giden bankalar tasfiyenin ilân edildiği tarihten itibaren, temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen kredi kuruluşları devir tarihinden itibaren bu Tebliğ hükümlerine tabi değildir.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 40 ıncı maddesinin (II) numaralı fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.

İKİNCİ BÖLÜM

Zorunlu Karşılığa Tabi Kalemler

 (Değişik bölüm başlığı:RG-23/4/2022-31818)^{(46) (47)}

Zorunlu karşılığa tabi kalemler⁵ (Değişik başlık:RG-23/4/2022-31818)⁽⁴⁶⁾

MADDE 4 – (Ek:RG-30/5/2015-39371)

(1) (Değişik cümle:RG-23/4/2022-31818)⁽⁴⁶⁾  Bankaların ve finansman şirketlerinin, tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak, yurt dışı şubelerinin yükümlülükleri dâhil, Merkez Bankasına, Hazineye ve uluslararası anlaşmayla kurulmuş olan bankaların Türkiye’deki merkez ve şubelerine olan yükümlülükleri ile bankaların yurt içi bankalara olan yükümlülükleri hariç olmak üzere, aşağıda belirtilen bilanço kalemleri zorunlu karşılığa tabi Türk lirası ve yabancı para yükümlülüklerini oluşturur.

a) (Değişik:RG-21/12/2021-31696 Mükerrer) Mevduat/katılım fonu (3/2/2007 tarihli ve 26423 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mevduat ve Katılım Fonlarının Vadeleri ve Türleri Hakkında Tebliğ (Sayı:2007/1) kapsamındaki resmî kuruluşlar ile 7/3/2019 tarihli ve 810 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Haznedarlığı Yönetmeliği kapsamındaki kurumlardan kabul edilenler ile esasları Merkez Bankasınca belirlenen yabancı para mevduat/katılım fonundan vadeli Türk lirası mevduat/katılma hesabına dönüşen tutarlar hariç).

b) (Değişik:RG-22/12/2018-30633)⁽²⁰⁾ Repo işlemlerinden sağlanan fonlar (Borsa İstanbul piyasalarından sağlananlar hariç).

c) Kullanılan krediler (Hazine garantisiyle sağlananlar hariç).

Ç) İhraç edilen menkul kıymetler (net).

d) Sermaye hesaplamasına dâhil edilmeyen borçlanma araçları.

e) Yurt dışı merkeze yükümlülükler (net).

f) Kredi kartı ödemelerinden borçlar.⁴

g) (Ek:RG:9/1/2016-29588) ⁽⁹⁾Müstakrizlerin fonları.

(2) Yukarıda sayılan bilanço kalemleri toplamından, yurt dışı şubelerce bankalar ve kredi vermeye yetkili diğer kuruluşlar hariç olmak üzere yurt dışı yerleşiklere kullandırılan kredi tutarı kadar indirim yapılabilir. (Değişik:RG:9/1/2016-29588)⁽⁹⁾ Bu indirim, en kısa vadeli diğer yükümlülüklerden başlayarak yapılır.⁵

(3) (Ek:RG-23/4/2022-31818)⁽⁴⁶⁾ Bankaların ve finansman şirketlerinin, tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak, esasları Merkez Bankasınca belirlenen Türk lirası cinsinden nakdi krediler zorunlu karşılığa tabi varlıkları oluşturur.

Zorunlu karşılığa tabi kalemlerin hesaplanması (Değişik başlık:RG-23/4/2022-31818)⁽⁴⁶⁾  

MADDE 5 – (1) (Değişik:RG-23/4/2022-31818)⁽⁴⁶⁾ Zorunlu karşılığa tabi yükümlülükler iki haftada bir cuma günleri itibarıyla hesaplanır. Zorunlu karşılığa tabi varlıklar ise usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen hesaplama yöntemine göre dört haftada bir cuma günleri itibarıyla hesaplanır. Cuma gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, hesaplamada bir önceki iş günü esas alınır.

(2) Repo işlemlerinden sağlanan zorunlu karşılığa tabi fonlar iki (Değişik ibare:RG-23/4/2022-31818)⁽⁴⁶⁾ hesaplama tarihi arasındaki günlerin bakiyelerinin ortalaması alınarak hesaplanır.

(3) Merkez Bankası, yapılan denetim ve incelemeler sonucunda zorunlu karşılık yükümlülüklerinden kaçınmak için işlem yaptığı tespit edilen bankalardan ve finansman şirketlerinden, yükümlülüklerini iki (Değişik ibare:RG-23/4/2022-31818)⁽⁴⁶⁾ hesaplama tarihi arasındaki günlerin bakiyelerinin ortalamasını alarak hesaplamalarını isteyebilir.

(4) Yabancı para yükümlülükler;

a) Merkez Bankasınca alım satımı yapılan dövizler için yükümlülüklerin hesaplandığı tarihte Resmî Gazete’de ilan edilen döviz alış kurları,

b) Merkez Bankasınca alım satımı yapılmayan dövizler için yükümlülüklerin hesaplandığı tarihten bir gün önce Merkez Bankasının internet sitesinde yayımlanan bilgi amaçlı döviz kurları,

c) Kıymetli madenler için yükümlülüklerin hesaplandığı tarihte İstanbul Altın Borsasında oluşan ağırlıklı ortalama kıymetli maden fiyatları, fiyat oluşmaması halinde uluslararası piyasalarda oluşan ve İstanbul Altın Borsası tarafından ilan edilen fiyatlar,

esas alınarak Türk lirası cinsinden hesaplanır.

Tamamı İçin Tıklayınız – Güncelleme 14/09/2023