İSEDAK (İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi) Kırk Birinci Bakanlar Kurulu Toplantısına İlişkin Basın Bülteni
41. İSEDAK Toplantısının Bakanlar Oturumu 3 Kasım 2025 tarihinde Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın açılış konuşmasıyla başlamıştır. Toplantının Bakanlar Çalışma ve Kapanış Oturumlarına Cumhurbaşkanı Yardımcımız Sayın Cevdet YILMAZ Başkanlık etmektedir.
Başkanlığını Sayın Cumhurbaşkanımızın deruhte ettikleri İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi’nin (İSEDAK) 41. Toplantısı 1-4 Kasım 2025 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilmektedir.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın 3 Kasım 2025 tarihinde açılışını yaptığı Toplantıda, İİT üyesi ülkeler bakan seviyesindeki heyetlerle temsil edilmektedir. Toplantıya üye ülke heyetlerinin yanı sıra ilgili İİT kuruluşlarından ve uluslararası kuruluşlardan temsilciler katılmaktadır.
Sayın Cumhurbaşkanımız Açılış Konuşmalarında İsrail’in Filistinde, Gazzede gerçekleştirdiği soykırımın ve büyük yıkımın ardından Gazzede huzur ve refahın tesis edilmesi hususunun önemini belirterek bilhassa İslam İşbirliği Teşkilatının ve İSEDAK’ın Gazze’nin yeniden ayağa kaldırılmasında önemli rolleri olacağını vurgulamışlardır.
Ayrıca, Sayın Cumhurbaşkanımız uzun bir aradan sonra Suriye Arap Cumhuriyeti’nin İSEDAK Bakanlar toplantısına katılmasından büyük memnuniyet duyduğunu ifade ederek İSEDAK Çatısı altında Suriye’ye yönelik bir destek programı başlatıldığını ilan etmişlerdir. Bu çerçevede, hazırlıkları tamamlanan ve 2026 yılında uygulamaya konulacak olan İSEDAK Suriye Programı’nın yanı sıra Suriye’nin yeniden inşa gündeminin kapsamlı bir şekilde ele alındığı özel etkinlikler düzenlenmektedir.
İSEDAK’ın Bu Yılki Teması: “İİT Üyesi Ülkelerde İhracat Stratejilerinin Geliştirilmesi”
İSEDAK 41. Bakanlar Toplantısı bu yıl “İİT Üyesi Ülkelerde İhracat Stratejilerinin Geliştirilmesi” konusuna odaklanılmaktadır. Üye ülkelerin ilgili bakanlarının bu konuda görüş alışverişi oturumunda önemli kararlar alması beklenmektedir.
Cumhurbaşkanı Yardımcımız Sayın Cevdet YILMAZ Başkanlığındaki Oturumda, Bakanlar, ihracat stratejilerinin geliştirilmesi alanında ülke tecrübelerini paylaşıyor ve bu alanda işbirliğini artırmaya yönelik görüş alışverişinde bulunuyor.
Toplantıda ayrıca, İSEDAK çatısı altında ticaret, mali işbirliği, ulaştırma ve iletişim, tarım, turizm, yoksulluğun azaltılması ve dijital dönüşüm alanlarında yürütülen işbirliği çalışmalarına ilişkin son gelişmeler ele alınıyor.
41. İSEDAK Marjında Bir Dizi Özel Etkinlik Düzenleniyor
• İSEDAK Bakanlar Çalışma Kahvaltısı
41. İSEDAK Toplantısı kapsamında 4 Kasım Salı günü Suriye’de altyapı inşası, istihdamın teşvik edilmesi, yatırım ortamının iyileştirilmesi, temel kamu hizmetlerinin sağlanması, eşgüdüm mekanizmalarının güçlendirilmesi, özel sektörün harekete geçirilmesi gibi konuların ele alınacağı Bakanlar düzeyinde bir Çalışma Kahvaltısı düzenlenecektir.
• 41. İSEDAK Toplantısı Marjında Suriye’nin Yeniden İnşa Sürecine Odaklanan Bir Dizi Özel Etkinlik Düzenleniyor.
Toplantı kapsamında Suriye’nin yeniden inşa sürecine odaklanan özel etkinlikler düzenlenmektedir. Bu kapsamda kurumsal ve beşeri kapasitenin artırılması ve kırsal alanlarda ekonomik faaliyetlerin canlandırılmasına yönelik iki panel 2 Kasım 2025 Pazar günü yoğun katılımla gerçekleştirilmiştir.
4 Kasım 2025 Salı günü ise “Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Dinamiklerinin Harekete Geçirilmesi: Suriye Arap Cumhuriyeti Örneği” adlı panel düzenlenecektir.
• İş Dünyası Zirvesi
İş Dünyası Liderleri Zirvesi, İslam Ticaret ve Kalkınma Odası tarafından Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile İSEDAK işbirliğinde 2 Kasım 2025 Pazar günü düzenlenmiştir. Bahse konu Zirve önümüzdeki dönemde İSEDAK marjında B57+ adıyla düzenlenecektir.
İSEDAK Kapsamında Önemli Program ve Projeler
• İSEDAK’ın Ticaret Alanındaki Önemli Program ve Projeleri Bakanlar Düzeyinde Ele Alınıyor
• İslam Ülkeleri Arasında Tercihli Ticaret Sistemi (TPS-OIC) Kapsamının Genişletilmesine Yönelik Önemli Adımlar Atılıyor
İSEDAK’ın İslam ülkeleri arasında ticareti artırmaya yönelik en önemli projesi olan ve uzun yıllardır gündemde yer alan İİT Üyesi Ülkeler arasında Tercihli Ticaret Sistemi (TPS-OIC) 1 Temmuz 2022 tarihinde uygulamaya geçmiştir.
Bir yandan sistemin etkin bir şekilde işleyişine yönelik çalışmalar yürütülürken diğer taraftan sisteme taraf ülke sayısının artırılması ve sistemin kapsamının hizmetler ticareti, yatırımlar, ticaretin kolaylaştırılması gibi yeni nesil ticaret anlaşmalarında yer alan alanlarla derinleştirilmesine yönelik çabalar da sürdürülmektedir.
Bu kapsamda 1-2 Ekim 2025 tarihlerinde düzenlenen Ticaret Müzakereleri Toplantısında sistemin kapsamının genişletilmesine yönelik görüşmelerin Ülkemiz ev sahipliğinde 2026 yılında başlamasına karar verilmiştir.
Ayrıca, İSEDAK’ın ticaret alanındaki önemli program ve projelerinde yaşanan gelişmeler ve önümüzdeki döneme ilişkin yol haritası Bakanlar düzeyinde ele alınmaktadır.
• Suriye’de Beşeri ve Kurumsal Kapasitenin Artırılmasına Yönelik İSEDAK Suriye Programı Hayata Geçiriliyor
Suriye’de beşeri ve kurumsal kapasitenin artırılmasına yönelik geliştirilen “İSEDAK Suriye Programı”’nın lansmanı Sayın Cumhurbaşkanımızın açılış konuşmasıyla gerçekleştirilmiştir.
Bahse konu Programın temel amacı; Suriye’de beşeri ve kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi ve ekonomik hayatın canlandırılmasına katkı sağlanmasıdır. Bu kapsamda ihtiyaç analizi, danışman gönderimi, eğitim programları, fizibilite çalışmaları, kurumsal eşleştirme, uzman değişimi ve akran tecrübe paylaşımı gibi faaliyetlerle Program hayata geçirilecektir.
• İİT Tahkim Merkezi Faaliyetlerini Yoğunlaştırıyor
İslam ülkeleri arasında ticaret ve yatırım uyuşmazlıklarının çözümünde başvurulacak saygın bir merkez olması hedeflenen İİT Tahkim Merkezi faaliyetlerini İstanbul’da sürdürmektedir. İİT Üyesi Ülkelerin, Merkezin faaliyetlerinden daha fazla istifade etmeleri yönünde çalışmalar yoğunlaştırılmaktadır.
• İslam Ülkeleri Arasında Helal Belgelerinin Karşılıklı Tanınması İçin Çalışmalar Son Aşamada
İİT Üyesi Ülkeler arasında akredite helal belgelerinin karşılıklı tanınması, ticaretin kolaylaştırılması ve helal ürünlerin güvenilirliğinin artırılması amacıyla İİT’nin bağlı kuruluşu olarak 2023 yılında Mekke-i Mükerreme’de kurulan Helal Akreditasyon Kurumları İslami Forumu’nun (IFHAB), kurumsallaşmasına yönelik teknik çalışmaların 2025 yılı sonu itibariyle tamamlanması ve anılan Forum’un 2026 yılında faaliyete geçmesi hedeflenmektedir.
Bu çerçevede 41. İSEDAK Toplantısında IFHAB kapsamında yürütülen çalışmalar ele alınmaktadır.
• İSEDAK Proje Destekleri
İSEDAK Çalışma Gruplarında oluşturulan ve Bakanlar Toplantılarında kabul edilen Politika Tavsiyeleri Üye Ülkelerde İSEDAK Proje Finansmanı Mekanizmasıyla hayata geçirilmektedir. Bu kapsamda bugüne kadar 56 üye ülkenin yararlandığı 180 projeye destek sağlanmış olup bu yıl da 23 proje başarıyla uygulanmaktadır.
Ayrıca, önümüzdeki yıl uygulanacak projelerin belirlenmesine yönelik proje teklif çağrısı 1 Ekim 2025 tarihinde yapılmıştır.
• İSEDAK Kapsamında Filistin’e Yönelik Proje Destekleri Sürdürülüyor
İSEDAK Kudüs Programı kapsamında gençlere ve kadınlara meslek edindirmeye yönelik proje destekleri sağlanmaktadır. Program kapsamında girişimcilik, istihdam, mikro finans, turizm ve KOBİ’lerin geliştirilmesi alanlarındaki projelere destek verilmektedir.
Bu çerçevede, Kudüs’te 2025 yılında 8 proje uygulanmakta olup Program kapsamında bugüne kadar toplam 28 projeye destek verilmiştir.
Ayrıca, 15 Ekim 2025 tarihinde önümüzdeki yıl Kudüs’te uygulanacak projeler için teklif çağrısına çıkılmıştır.
Kaynak: T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı
