2025 Yılı Güz Dönemi Yatırım Eğilimi İstatistikleri
İktisadi Yönelim Anketi kapsamında imalat sanayi firmalarına, bahar ve güz dönemi olmak üzere yılda iki defa yatırımlarının ne yönde değiştiği (arttı, aynı kaldı, azaldı) ve ne yönde değişeceği (artacak, aynı kalacak, azalacak) sorulmaktadır. Bahar döneminde bir önceki yıl gerçekleşen ve cari yıl için planlanan, güz döneminde ise cari yılda gerçekleşen/planlanan ve bir sonraki yıl için planlanan yatırımlar sorulmaktadır.
Yatırım Planları
2025 yılı Güz dönemi Yatırım Eğilimi İstatistikleri, imalat sanayinde faaliyet gösteren 1828 işyerinin İktisadi Yönelim Anketi kapsamında sorulan yatırım eğilimi sorularına verdikleri yanıtlar toplulaştırılarak değerlendirilmiştir.
Sonuçlara göre imalat geneli ve büyüklük gruplarında, 2025 yılında yapılan ve yılın son döneminde yapılması planlanan yatırımların bir önceki yıla göre artacağı yönündeki değerlendirmelerin bahar dönemine göre zayıflayarak devam ettiği görülmektedir. Yıllara göre incelendiğinde, mevcut yıl yatırımların bir önceki yıla göre artacağı yönündeki değerlendirmelerin 2025 yılında gerilediği görülmektedir.
İmalat sanayi genelinde, 2026 yılında yapılması öngörülen yatırımların 2025 yılına göre artacağı beklenmektedir. Tüm büyüklük gruplarında 2026 yılında yatırım harcamalarının artacağı beklenmekte olup, artış beklentilerinin üretimde çalışan sayısı 250 ile 499 arasında olan iş yerlerinde daha sınırlı olduğu gözlenmektedir. Yıllara göre incelendiğinde, önümüzdeki yıl yapılacağı öngörülen yatırımların mevcut yıla göre artacağı yönündeki değerlendirmelerin 2025 yılında gerilediği görülmektedir.
Yatırımın Yapısı
Yatırımlar amaçlarına göre değerlendirildiğinde, 2025 yılında imalat sanayi genelinde yatırımların daha çok yıpranmış tesis ve ekipmanların değiştirilmesine yönelik olduğu, bunu sırasıyla üretimde verimliliğin artırılması, üretim kapasitesinin artırılması ve diğer yatırım hedeflerinin izlediği gözlenmektedir. İş yerlerinin büyüklük gruplarına göre yapılan değerlendirmeye göre, 2025 yılındaki yatırımların üretimde çalışan sayısı 50 ile 249 arası olan işyerleri için daha çok yıpranmış tesis ve ekipmanların değiştirilmesine, diğer büyüklük gruplarında ise daha çok üretimde verimliliğin artırılmasına yönelik olduğu görülmektedir
2026 yılında ise imalat sanayi genelinde yatırımların daha çok üretimde verimliliğin artırılmasına yönelik olacağı, bunu sırasıyla yıpranmış tesis ve ekipmanların değiştirilmesi, üretim kapasitesinin artırılması ve diğer yatırım hedeflerinin izleyeceği öngörülmektedir. 2026 yılındaki yatırımların çalışan sayısı 500 ve üzeri olan işyerleri için daha çok üretimde verimliliğin artırılması, diğer büyüklük gruplarında ise daha çok yıpranmış tesis ve ekipmanların değiştirilmesi amacına yönelik olacağı öngörülmektedir.
Yatırımı Artıran Faktörler
Yatırımları artıran unsurlar incelendiğinde, imalat geneli ve tüm büyüklük gruplarında 2025 yılında talep faktörünün yatırımları artırıcı yönde etkileyen en önemli unsur olduğu ve bu durumun 2026 yılında da devam edeceği görülmektedir.
Açıklamalar:
— Yatırım Eğilimi İstatistikleri ile imalat sanayinde faaliyet gösteren işyerlerinin üst düzey yöneticilerinin, mevcut yatırım eğilimleri ve yakın geleceğe yönelik yatırım planları ile yatırımların yapısı ve yatırım kararlarında etkili olan faktörlerle ilgili değerlendirmelerinin izlenmesi amaçlanmaktadır.
— Yatırım Eğilimi İstatistikleri, Resmi İstatistik Programı (RİP) kapsamında yayımlanmaktadır.
— Yatırım Eğilimi İstatistikleri, 2008 yılı güz döneminden itibaren “Avrupa Birliği Uyumlulaştırılmış İşyeri ve Tüketici Anketleri Ortak
— Programı’na dahil olarak, Bankamız ve Avrupa Komisyonu’nun ortak finansman katkısı ile yürütülmektedir.
— İlgili verilere ve yöntemsel açıklama metnine, http://www.tcmb.gov.tr İnternet adresindeki “İstatistikler/Eğilim Anketleri/Yatırım Eğilimi İstatistikleri” başlığı altından ulaşılabilir.
— e Anket sonuçları, katılımcıların değerlendirmeleri esas alınarak hesaplanmakta olup, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın görüş ve tahminlerini yansıtmamaktadır.
Kaynak: TCMB
