09 Aralık 2025 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 33102
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden:
ÖZET:
1) Tanımlar Güncellendi
- DHMİ, havalimanı işletmek üzere kurulmuş kamu iktisadi kuruluşu olarak yeniden tanımlandı.
- Havalimanı/havaalanı işletmecisi tanımı SHY-14A sertifikasyon esaslarına uygun şekilde güncellendi.
- PAT alanları tanımı genişletilerek pist–apron–taksi yolu ve yakın çevreyi kapsayacak şekilde revize edildi.
2) Yetki ve Görev Düzenlemeleri
- Bazı maddelerde yer alan “DHMİ” ibaresi, “havalimanı/havaalanı işletmecisi” olarak değiştirildi.
- Yap-işlet-devret modeliyle işletilen havalimanlarında tarafların sözleşmeden doğan haklarının saklı olduğu düzenlendi.
3) Çalışma Ruhsatı Süreçleri Yenilendi
- Çalışma ruhsatını verme, temdit ve iptal etme yetkisi SHGM’ye ait.
- SHGM, ön izin alan kuruluşların taleplerini 30 gün içinde değerlendirir.
- DHMİ tarafından işletilen havalimanlarında çalışma ruhsatı DHMİ tarafından düzenlenecek, ancak SHGM onayı şarttır.
- Çalışma ruhsatları devredilemez.
- Süresi dolan ruhsatlar, mevzuata uygun olması halinde her defasında 2 yıl uzatılır.
4) Personel ve Teçhizat Düzenlemeleri
- Yer hizmetleri için gerekli minimum personel ve teçhizat listeleri artık havalimanı işletmecileri tarafından belirlenir.
- Bu listelere dayalı çalışma ruhsatı evrakları hazırlanır ve SHGM’ye sunulur.
- İşletmecilerin hazırladığı talimat/yönergeler SHGM onayı olmadan yürürlüğe giremez.
5) Diğer Önemli Değişiklikler
- “Teşvik” ibaresi “tevsik” olarak düzeltildi.
- Bazı hükümler yürürlükten kaldırıldı (örneğin 14/4, 15/1-m).
- Havalimanı işletmecileri, onaylanan anlaşmaların güncel listesini internet sitesinde yayımlamakla yükümlü oldu.
- SHY-145 atıfları, yeni mevzuata uyumlu olarak SHY-CA ile değiştirildi.
- Ücret düzenlemesinde: çalışma ruhsatı ve temdit ücretleri hariç olmak üzere bazı yetkiler işletmeciye verildi.
MADDE 1- 23/8/2016 tarihli ve 29810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Havalimanları/Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f), (k) ve (s) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“f) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ): Havalimanı işletmek üzere kurulmuş kamu iktisadi kuruluşunu,”
“k) Havalimanı/havaalanı işletmecisi: 27/10/2016 tarihli ve 29870 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Havaalanı Sertifikasyon ve İşletim Yönetmeliği (SHY-14A) kapsamında Genel Müdürlük tarafından sertifikalandırılmış havalimanını/havaalanını işletmek üzere yetkili kılınmış gerçek veya tüzel kişiyi,”
“s) PAT alanları/sahaları: Hava araçları ve bunların faaliyetleri ile ilgili araç ve gereçlerin hareket ve park edilmesinde kullanılan asfalt, beton ve toprak yapıdaki pist, apron ve taksi yolları ile yakın çevresini,”
MADDE 2- Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “DHMİ” ibaresi “havalimanı/havaalanı işletmecisi” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(4) DHMİ’nin yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yaptırarak işletimini özel sektöre verdiği havalimanlarında tarafların sözleşmeden kaynaklanan hakları saklıdır.”
MADDE 3- Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “bu zorunluluk aranmaz ve” ibaresinden sonra gelmek üzere “havalimanı/havaalanı işletmecisince” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 4- Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve dördüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
“(2) Çalışma ruhsatını düzenlemeye, temdit ve iptal etmeye Genel Müdürlük yetkilidir. Genel Müdürlük yer hizmetleri yapmak isteyen ve ön izin almış kuruluşların çalışma ruhsat taleplerini otuz gün içerisinde değerlendirir. Değerlendirme sonucunda uygun görülenlere çalışma ruhsatı düzenlenir ve havalimanı/havaalanı işletmecisine bildirilir.
(3) DHMİ tarafından işletilen/işlettirilen havalimanlarında Genel Müdürlük onayı alındıktan sonra çalışma ruhsatı DHMİ tarafından düzenlenir. DHMİ tarafından verilen, temdit ve iptal edilen çalışma ruhsatı Genel Müdürlüğe bildirilir.”
MADDE 5- Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde ve ikinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “işletmecisine” ibaresi “işletmecisi” şeklinde değiştirilmiştir.
“(1) Yer hizmetleri kuruluşlarının bulundurması gerekli en az personel ve teçhizat listeleri ile uygulama esasları havalimanı/havaalanı işletmecisi tarafından belirlenir. Bu esaslara göre, yer hizmetleri kuruluşunun talebi doğrultusunda havalimanı/havaalanı işletmecisince çalışma ruhsatına esas personel ve teçhizat tutanağı hazırlanır ve Genel Müdürlüğe sunulmak üzere ilgili yer hizmetleri kuruluşuna verilir. Bu Yönetmeliğe dayanılarak havalimanı/havaalanı işletmecisince hazırlanan talimat, genelge ve yönergeler Genel Müdürlük tarafından onaylanmadan yürürlüğe giremez.”
MADDE 6- Aynı Yönetmeliğin 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “teşvik” ibaresi “tevsik” şeklinde değiştirilmiş ve (m) bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 7- Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(2) Bu Yönetmelik kapsamında verilen çalışma ruhsatı devredilemez. Süresi dolan çalışma ruhsatları; iade edilmediği, geri alınmadığı veya iptal edilmediği sürece mevzuata ve temdit işlemlerinin hizmet tarifelerine uygun yapılması koşuluyla her defasında iki yıllık süreyle yenilenir.”
MADDE 8- Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
“ğ) Onaylanan ve geçerliliği devam eden anlaşmalara dair güncel liste havalimanı/havaalanı işletmecisince resmî internet sayfasında yayınlanır.”
MADDE 9- Aynı Yönetmeliğin 18 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan “11/6/2013 tarihli ve 28674 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Onaylı Hava Aracı Bakım Kuruluşları Yönetmeliği (SHY-145)” ibaresi “5/11/2022 tarihli ve 32004 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sürekli Uçuşa Elverişlilik Yönetmeliği (SHY-CA)” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 10- Aynı Yönetmeliğin 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan “DHMİ” ibaresi “havalimanı/havaalanı işletmecisi” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 11- Aynı Yönetmeliğin 24 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Havalimanı/havaalanı işletmecisi tarafından” ibaresinden sonra gelmek üzere “, çalışma ruhsatı ve temdit ücretleri dışında,” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 12- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 13- Bu Yönetmelik hükümlerini Sivil Havacılık Genel Müdürü yürütür.
SHY-22 Değişikliklerinin Sektörel Etki Analizi
I. HAVALİMANI / HAVAALANI İŞLETMECİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLER
1) Artan Yetki – Artan Sorumluluk
Değişiklikle birlikte işletmecilerin rolü genişledi:
- Minimum personel ve teçhizat listesini hazırlama yetkisi artık işletmecide.
- Çalışma ruhsatına esas evrakları hazırlayıp SHGM’ye iletmek işletmecinin görevi.
- Hazırlanan talimat, genelge, yönerge gibi tüm dokümanlar SHGM onayına sunulacak.
Etkisi:
⇒ İşletmecilerin operasyonel düzenleme gücü arttı; fakat SHGM onayı zorunlu olduğundan dokümantasyon yükü ve bürokratik süreçler artacak.
2) Sözleşme Yönetimi ve Şeffaflık Yükümlülüğü
İşletmeciler, onaylanan anlaşmaların güncel listesini resmî internet sitelerinde yayımlamak zorunda.
Etkisi:
- Şeffaflık artacak.
- Ticari ilişkiler daha görünür hâle gelecek.
- Rakip yer hizmetleri kuruluşlarının anlaşma hareketlerini takip etmesi kolaylaşacak → piyasa rekabeti artabilir.
3) YİD Havalimanlarında Sözleşmesel Hakların Güvencesi
“Tarafların sözleşmeden doğan hakları saklıdır” hükmü:
Etkisi:
⇒ İşletmeci ile DHMİ arasında geçmiş YİD sözleşmelerinin geçerliliği korunur; yönetmelik değişikliğinin özel hukuki ilişkilere etkisi sınırlandırılır.
II. YER HİZMETLERİ KURULUŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİLER
1) Ruhsat Süreçlerinde Belirsizliklerin Azalması
- SHGM ruhsat sürecini 30 gün içinde sonuçlandıracak.
- Ruhsatların devri yasaklandı.
- Her temdit 2 yıl süreyle otomatik yenilenebilir hâle geldi (şartlara uyum varsa).
Etkisi:
- Planlama kolaylaşır, finansal öngörülebilirlik artar.
- Kuruluşların yatırım ve personel planları daha sağlam temele oturur.
2) Teçhizat ve Personel Standartlarında İşletmeci Bağımlılığı
Minimum gereklilikleri artık işletmeci belirliyor.
Etkisi:
- Standartlar havalimanına göre farklılaşabilir.
- Büyük işletmeciler katı standartlar koyarsa küçük kuruluşların maliyeti artabilir.
- Farklı havalimanlarında hizmet veren şirketler uyum açısından daha fazla operasyonel maliyetle karşılaşabilir.
3) Doküman Onay Süreleri Operasyonları Etkileyebilir
Her türlü talimat ve yönergenin SHGM onayı şart.
Etkisi:
- Yeni operasyonel uygulamalara geçiş yavaşlayabilir.
- Büyük kriz zamanlarında işletmeciler hızlı düzenleme yapamayabilir.
III. DHMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLER
1) Operasyonel Yük Kısmen Azalıyor
Pek çok maddede “DHMİ” yerine “işletmeci” ibaresi getirildi.
Etkisi:
- DHMİ üzerindeki günlük operasyon yükü azalır.
- Daha çok regülasyon ve denetim odaklı bir konumda yer alabilir.
2) Ancak bazı havalimanlarında ruhsat düzenleme görevi devam ediyor
DHMİ tarafından işletilen havalimanlarında çalışma ruhsatı yine DHMİ tarafından düzenlenecek (SHGM onayıyla).
Etkisi:
- Karma model devam ediyor: tamamen geri çekilmiş değil, rolü yeniden tanımlanmış.
IV. SHGM ÜZERİNDEKİ ETKİLER
1) Ruhsat Süreçlerinde Artan Yetki
- Çalışma ruhsatı verme, temdit ve iptal yetkisi net şekilde SHGM’ye verildi.
- DHMİ’nin düzenlediği ruhsatlarda da SHGM onayı zorunlu hâle geldi.
Etkisi:
⇒ Sivil havacılık regülasyonunda merkezî otorite güçlenmiş oldu.
2) Daha Fazla Denetim ve Uyum Kontrolü
İşletmeci dokümanlarının SHGM onayı gerekliliği:
Etkisi:
- SHGM operasyona daha yakın bir rol üstlenir.
- Denetim birimlerinin iş yükü artar.
V. SEKTÖR GENELİNE ETKİLER
1) Standart Birliği Artabilir
SHGM onay zorunluluğu ve işletmecinin belirlediği listeler:
⇒ Zamanla Türkiye genelinde benzer standartların oluşmasını sağlayabilir.
2) Rekabet Yapısı Etkilenebilir
- İşletmeciye verilen güç, yer hizmetleri kuruluşlarının pazara giriş maliyetini artırabilir.
- İşletmecinin koyduğu standartlar bazı şirketler için avantaj/ dezavantaj yaratabilir.
3) Dijital Şeffaflık ve Kamuya Açık Bilgi
Onaylı anlaşmaların internet sitesinde yayımlanması:
⇒ Sektörde daha hesap verebilir bir yapı oluşur.
⇒ İhale ve anlaşma süreçlerinde tartışmalar azalabilir.
4) Hukuki Süreçlerde Netleşme
Ruhsat devrinin yasaklanması ve temdit sürelerinin 2 yıl olarak belirlenmesi:
⇒ Ruhsat üzerinden “ticaret/transfer” yapılmasının önüne geçilir.
⇒ Lisans kararlılığı artar.
SONUÇ (GENEL DEĞERLENDİRME)
Bu değişiklikler;
- SHGM’nin merkezi otoritesini güçlendiren,
- işletmecilere operasyonel esneklik ve sorumluluk veren,
- yer hizmetleri kuruluşlarının ruhsat ve uyum süreçlerini netleştiren,
- piyasa şeffaflığını artıran
bir çerçeve oluşturuyor.
Özellikle büyük havalimanlarında rekabeti, maliyetleri ve operasyonel iş akışlarını doğrudan etkileyecek sonuçlar ortaya çıkabilir.
