Ersen DALGIÇ
SMMM
[email protected]
I-TUTULACAK DEFTERLER
Tacirlerin tutacakları defterler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yazılıdır.
Başlıca tutulacak defterler şunlardır:
1-Yevmiye Defteri,
2-Defteri Kebir,
3-Envanter Defteri.
Bunlardan başka tutulacak defterler de vardır. Ancak esas konunun dağıtılmaması adına bu defterlere burada yer verilmemiştir.
II-ENVANTER DEFTERİ
Malum olduğu üzere 2025 yılı envanter defterlerinin fiziki olarak tasdik edilmemesiyle ilgili bir belirsizlik vardır.
Yılın bitmesine çok az süre kalmasına rağmen Maliye Bakanlığı konuyu çözüme kavuşturması gerekirken şu ana kadar bir açıklama yapmamış; bir Genel Tebliğ yayınlamamıştır.
Bilindiği üzere 31.12.2024 tarihli ve 32769 sayılı Resmi Gazete yayınlanan Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 6) ile envanter defterinin 2025 yılıyla ilgili olarak fiziksel ya da elektronik olarak tutulması ihtiyari bırakılmıştır.
Bunun neticesinde 2025 yılıyla ilgili envanter defterini kâğıt olarak tasdik ettirmeyen mükellefler olmuştur.
Geçen zaman içinde envanter defterinin elektronik olarak tutulmasıyla ilgili hiçbir gelişme olmamıştır. Bu kapsamda yılın ilk zamanlarında yapılması gereken envanter defterinin açılış kaydı yapılamamıştır. Bu gidişle kapanış kayıtlarının da nasıl yapılacağı konusunda tereddütler oluşmuştur. Bunun böyle olması vergi mükelleflerinde ve Mali Müşavirlerde tedirginliğe sebebiyet vermiştir.
Ancak yaşanan bu belirsizlikten vergi mükelleflerinin ve meslek mensuplarının dahli ve suçu yoktur.
Bu duruma sebebiyet veren tamamen Mali Otoritedir.
III-ENVANTER DEFTERİYLE İLGİLİ NE YAPILABİLİR?
2025 yılıyla ilgili olarak envanter defteriyle ilgili ne yapılabilir?
1-Envanter defterini 2025 yılıyla ilgili olarak tasdik ettirenler öteden beri olduğu gibi defterlerini tutacaklar ve VUK hükümleri icabı muhafaza edeceklerdir.
Böyle yapanlar için malum sıkıntılı durum yoktur.
2-2025 yılı envanter defterini ihtiyari olarak tasdik ettirmeyenler yine envanter defterini tutmalıdırlar.
Nasıl ki e-Deftere geçilmeden; geçmişte şahıs işletmeleri büyük defteri (Defter-i Kebir) noterden tasdik ettirmeden bu defteri tutuyorlar ve muhafaza ediyorlarsa; bu yılki envanter defteri de şahıs ya da tüzel kişi ayırımı olmadan tasdiksiz olarak tutulabilmelidir.
Yani geçmişte şahıs işletmeleri için 213 sayılı VUK’da büyük defter tasdike tabi defterler olarak sayılmamış (VUK. 220 Madde) ancak tutulacak defterler arasında sayılmıştır. (VUK. 182. Madde) Bunun neticesinde bazı işletmeler bu defteri noterden tasdik ettirmeden tutmuşlardır.
2025 yılına mahsus olmak üzere envanter defteriyle ilgili işlem de bu olmalıdır. Bunun böyle olmaması halinde birçok şahıs ve şirket cezai işleme muhatap tutulacaktır ki bu durumun suçlusu asla vergi mükellefleri değildir.
IV-SONUÇ
Bu yıl envanter defterini zamanında tasdik ettirmeyenler 2025 yılı envanter defterini noter tasdiksiz olarak tutmalı, yazdırmalı ve muhafaza etmelidirler.
Herhangi bir inceleme olduğunda envanter defteri bu haliyle ibraz edilmelidir.
Bize göre Vergi İnceleme elemanlarının, bilirkişilerin, konunun Mahkemeye intikal etmesi hallerinde Yargı Mensuplarının konuyu tenkit edeceklerini ihtimal vermiyoruz.
Çünkü mükellef Devletine güvenmiş ve onun buyrukları çerçevesinde işlem yapmıştır.
Bunun neticesinde herhangi bir ceza kesileceğine de ihtimal vermiyoruz. Çünkü envanter defterinin tasdik edilerek veya elektronik olarak tutulabileceği yolunda ikincil düzenleme vardır. Ancak elektronik olarak defter tutmada Devlet bir altyapı eksikliği ve ihmal yaşatmıştır.14.12.2025
