30 Kasım 2025 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 33093
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından:
ÖZET:
Bu Tebliğ, mineral sektöründe (çimento, kireç, magnezyum oksit, cam–fiberglas, mineral eritme, mineral lifleri ve seramik üretimi) çevre kirliliğini azaltmak ve kaynak verimliliğini artırmak için uygulanması gereken Mevcut En İyi Teknikleri (MET) ve emisyon seviyelerini (MET-İES) belirler.
Tesislerin MET’e uyumu puanlanarak Sanayide Yeşil Dönüşüm (SYD) belgesi kategorisi belirlenir. Çevresel performans skorları; enerji ve su verimliliği, karbon ayakizi, toksisite, gaz kirleticiler gibi kriterlere göre hesaplanır.
Genel MET’ler; çevre yönetim sistemi, enerji verimliliği, hammadde depolama-taşıma, su ve atık yönetimi ile gürültü kontrolünü içerir.
Sektörel MET’ler ise:
-
Çimento/kireç/MgO: toz, gaz emisyonları, enerji verimliliği, atıkların yakıt/hammadde olarak kullanımı
-
Cam/fiberglas/mineral eritme: NOx, SOx, HCl, HF, H₂S, VOC ve metal emisyonlarının kontrolü
-
Seramik: toz ve gaz emisyonları, atık su-çamur yönetimi, VOC azaltımı
SYD sürecinde çeşitli su verimliliği ve izleme rehberleri de yardımcı doküman olarak kullanılır.
Tebliğ, AB Endüstriyel Emisyon Direktifine uygundur ve 1 Aralık 2025’te yürürlüğe girer.
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı; çevrenin ve insan sağlığının bütüncül olarak korunması için sıfır kirlilik hedefleri doğrultusunda entegre kirlilik önleme ve kontrol yaklaşımıyla hava, su, toprak, gürültü ve koku kirliliğine neden olan mineral sektöründen kaynaklı sanayi emisyonlarını ve atık oluşumunu kaynağında önlemek ve azaltmak ile kaynakları verimli kullanmak için sanayide yeşil dönüşüme, döngüsel ekonomiye ve karbonsuzlaşmaya yönelik işletmelerin sanayide yeşil dönüşüm (SYD) belgelendirme sürecine esas Mevcut En İyi Teknikler (MET) ile Mevcut En İyi Teknikler ile ilişkili emisyon seviyelerini (MET-İES) düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 14/1/2025 tarihli ve 32782 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliğinin EK-1’inin 3.1 inci, 3.2 nci, 3.3 üncü ve 3.4 üncü maddelerinde yer alan faaliyetleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 3 üncü, 8 inci ve 11 inci maddeleri, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 103 üncü ve 104 üncü maddeleri ile 14/1/2025 tarihli ve 32782 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını,
b) Emisyon: Maddelerin, titreşimin, ısı veya gürültünün işletme veya tesiste yer alan bir veya birden fazla kaynaktan havaya, suya ya da toprağa doğrudan veya dolaylı biçimde bırakılmasını,
c) Emisyon sınır değeri (ESD): Bir emisyonun belirli parametrelerle ifade edilen kütlesinin, belirli zaman dilimi içinde aşılmaması gereken konsantrasyonu ve/veya seviyesini,
ç) Mevcut En İyi Teknikler (MET): Çevrenin bir bütün olarak en yüksek düzeyde korunmasında teknolojik ve ekonomik sürdürülebilirliği uluslararası kabul görmüş olan ve SYD belgesinin gerekliliklerine temel oluşturan, en etkin, ileri, uygulanabilir, temiz üretim tekniklerini,
d) MET ile ilişkili emisyon seviyesi (MET-İES): Sektörel MET dokümanlarında, belli bir zaman dilimi içerisinde, belirli referans koşulları altında ortalama bir değer olarak ifade edilen, MET veya MET kombinasyonu uygulanarak elde edilen, normal işletme koşullarında erişilen emisyon seviyesi aralığını,
e) Mevcut en iyi tekniklerle ilişkili çevresel performans seviyesi (MET-İÇPS): Emisyon seviyelerini, tüketim seviyelerini ve diğer seviyeleri içerebilen mevcut en iyi tekniklerle ilişkili çevresel performans seviyesini,
f) Mevcut tesis: Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette olan veya çevresel etki değerlendirmesi mevzuatına göre başvurusu bulunan tesisi,
g) Yeni tesis: Mevcut tesis tanımı dışında kalan tesisi,
ifade eder.
(2) Bu Tebliğde geçen diğer teknik terimlerin tanımları EK-1’de yer alır.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar
Genel MET, sektörel MET ve MET-İES’ler
MADDE 5- (1) Bu Tebliğin uygulanmasına yönelik genel hususlar EK-1’de yer alır.
(2) Bu Tebliğde yer alan Genel MET ve Sektörel MET birlikte uygulanır.
MET uyum durumu puanlaması ve çevresel performans skoru
MADDE 6- (1) Tesislerin MET’e uyum durumu Bakanlığın resmî internet sitesinde yayımlanan puanlama tablosu ile hesaplanarak SYD belge kategorisi belirlenir.
(2) Tesislerin çapraz medya etkisi gözetilerek, çevresel performans skorlarının (toksisite, küresel ısınma, asidifikasyon, ötrofikasyon, ozon tabakasının inceltilmesi, fotokimyasal ozon oluşturma potansiyeli, karbon ayakizi, enerji verimliliği, su verimliliği gibi) algoritması Bakanlığın resmî internet sitesinde yayımlanır.
Genel MET
MADDE 7- (1) Genel MET aşağıdaki hususları içerir:
a) Çevre yönetim sistemi.
b) Enerji verimliliği.
c) Hammadde depolama ve taşıma.
ç) Genel birincil teknikler.
d) Su emisyonları.
e) Atık.
f) Gürültü.
Çimento, kireç ve magnezyum oksit üretimi için sektörel MET
MADDE 8- (1) Çimento, kireç ve magnezyum oksit üretiminden kaynaklanan emisyonların azaltılması, kaynakların verimli kullanılması, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde atıkların azaltılması için belirlenen Sektörel MET, EK-2’de yer alır. Söz konusu Sektörel MET asgari olarak aşağıdaki hususları içerir:
a) Genel birincil teknikler.
b) İzleme.
c) Proses seçimi.
ç) Enerji tüketimi.
d) Atık kullanımı.
e) Toz emisyonları.
f) Gaz halindeki bileşikler.
g) PCDD/F emisyonları.
ğ) Metal emisyonları.
h) Proses kayıpları/atıklar.
ı) Kireç taşı tüketimi.
i) Yakıt seçimi.
j) Atıkların yakıt ve/veya hammadde olarak kullanılması.
Cam ve fiberglas üretimi ile minerallerin eritilmesi ve mineral liflerinin üretimi için sektörel MET
MADDE 9- (1) Cam ve fiberglas (cam ambalaj, düz cam, sürekli filament fiberglas, cam ev eşyaları, özel cam) üretim ile minerallerin eritilmesi ve mineral lifleri (mineral yün, yüksek sıcaklık yalıtım yünleri, frit) üretim tesislerinden kaynaklanan emisyonların azaltılması, kaynakların verimli kullanılması, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde atıkların azaltılması için belirlenen Sektörel MET, EK-3’te yer alır. Söz konusu Sektörel MET asgari olarak aşağıdaki hususları içerir:
a) Toz emisyonları.
b) Azot oksitler.
c) Kükürt oksitler.
ç) Hidrojen klorür ve hidrojen florür.
d) Metaller.
e) Alt akım prosesleri.
f) Hidrojen sülfür.
g) Uçucu organik bileşikler.
Seramik ürünlerinin üretimi için sektörel MET
MADDE 10- (1) Seramik ürünleri (Tuğla ve kiremit, sırlı kil borular, ateşe dayanıklı ürünler, genleştirilmiş kil agregaları, duvar ve zemin karoları, sofra takımları ve dekoratif eşyalar, sıhhi tesisat gereçleri, teknik seramikler, inorganik silme taşları) üretim tesislerinden kaynaklanan emisyonların azaltılması, kaynakların verimli kullanılması, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde atıkların azaltılması için belirlenen Sektörel MET, EK-4’te yer alır. Söz konusu Sektörel MET, asgari olarak aşağıdaki hususları içerir:
a) Toz emisyonları.
b) Gaz halindeki bileşikler.
c) Proses atıksuyu.
ç) Çamur.
d) Katı proses kayıpları/atık.
e) Uçucu organik bileşikler.
İlişkili diğer dokümanlar
MADDE 11- (1) Bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin sanayide yeşil dönüşüm belgelendirme sürecinde ilave değerlendirme gerekmesi halinde aşağıdaki rehber dokümanlardan da yararlanılabilir:
a) Depolamadan kaynaklanan emisyonlar rehber dokümanı.
b) İzlemenin genel ilkeleri rehber dokümanı.
c) Enerji verimliliği rehber dokümanı.
ç) Ekonomi ve çapraz medya etkileri rehber dokümanı.
d) Düz cam imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
e) Çukur cam imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
f) Cam elyafı imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
g) Ateşe dayanıklı (refrakter) ürünlerin imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
ğ) Seramik karo ve kaldırım taşları imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
h) Seramik ev ve süs eşyaları imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
ı) Seramik sıhhi ürünlerin imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
i) Kireç ve alçı imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
j) İnşaat amaçlı beton ürünlerin imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
k) İnşaat amaçlı alçı ürünlerin imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
l) Toz harç imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
m) Başka yerde sınıflandırılmamış metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı su verimliliği rehber dokümanı.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
MADDE 12- (1) Bu Tebliğ, Endüstriyel ve Hayvancılık Emisyonlarına İlişkin 15/7/2024 tarihli ve 2024/1785 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ile değiştirilen Endüstriyel Emisyonlara İlişkin 24/11/2010 tarihli ve 2010/75/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi dikkate alınarak Avrupa Komisyonu Ortak Araştırmalar Merkezi (JRC) tarafından yayımlanan Mevcut En İyi Teknikler Referans Dokümanları ve Sonuç Dokümanlarına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yürürlük
MADDE 13- (1) Bu Tebliğ 1/12/2025 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız
