Medyan ücret, bir ülkede veya kurumda çalışanların ücretleri küçükten büyüğe sıralandığında tam ortada kalan ücrettir.
Başka bir ifadeyle:
Çalışanların yarısı bu ücretin altında, yarısı bu ücretin üstünde kazanır.
Basit örnek:
5 çalışanın aylık net ücretleri şöyle olsun:
15.000 – 18.000 – 22.000 – 40.000 – 90.000 TL
- Medyan ücret: 22.000 TL
- Ortalama (aritmetik ortalama): 37.000 TL
(i) Yüksek maaşlar ortalamayı yukarı çeker; medyan ücreti etkilemez.
| Medyan Ücret İle Ortalama Ücret Arasındaki Fark |
| Kriter |
Medyan Ücret |
Ortalama Ücret |
| Aşırı Yüksek Maaşlardan Etkilenir mi? |
Hayır |
Evet |
| Gelir Dağılımını Yansıtır mı? |
Daha İyi |
Sınırlı |
| Politika Analizinde Kullanımı |
Yüksek |
Orta |
Neden Medyan Ücret Önemli?
⇒ Gelir dağılımını gösterir
- Medyan ücret düşükse, toplumun büyük kısmı düşük ücretlidir.
⇒ Asgari ücretle karşılaştırılır
- Asgari ücret / medyan ücret oranı, ücret adaletinin önemli göstergesidir.
- OECD’de bu oran genelde %45–55 bandındadır.
- Oran çok yükselirse:
- Ücret skalası sıkışır
- Kayıt dışılık riski artar
⇒ Sosyal politika aracı
- Yoksulluk sınırı
- Çalışan yoksulluğu
- Vergi ve sosyal destek tasarımı
Türkiye Bağlamında Medyan Ücret
Türkiye’de:
- Ortalama ücret, yüksek gelirler nedeniyle gerçeği olduğundan yüksek görünebilir.
- Medyan ücret, “ortalama çalışanın” gelirini daha doğru yansıtır.
- Bu nedenle asgari ücret tartışmalarında medyan ücret referansı giderek daha sık kullanılır.
Kısa Özet
Medyan ücret = Ücret dağılımının tam ortası
Ortalama değil, tipik çalışanı gösterir.
