Çalışanın Oda Aidatını İşveren Öderse Vergisi Ne Olur? Özelge

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı

Gelir Kanunları Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

Sayı: 84098128-120[68-2020/2]-489299

Tarih: 20.09.2022

Konu: Mali müşavirin yanında çalışanın mali müşavir adına ödediği yıllık maktu oda aidatının indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hk.

İlgi: 11/03/2020 tarihli özelge talep formunuz

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, serbest muhasebeci ve mali müşavir olarak faaliyette bulunduğunuz belirtilerek, yanınızda ücretli olarak çalışan mali müşavirin Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasına ödemesi gereken yıllık maktu aidatın tarafınızca karşılanması durumunda, söz konusu ödemenin serbest meslek kazancınızın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;

– 61 inci maddesinde; “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.”,

– 65 inci maddesinde; “Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.

Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.” hükmü,

– 67 nci maddesinde; “Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyle yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.”,

– 68 inci maddesinde; “Serbest meslek kazancının tespitinde aşağıda yazılı giderler hasılattan indirilir.

1. Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler (İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını indirebilirler. İş yeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı, ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını iş yeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler.).
2. Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatındaki iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı (bu primlerin ve aidatın geri alınmamak üzere Türkiye’de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla) ile 27’inci maddede yazılı giyim giderleri,

…

8. Serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen giriş ve emeklilik aidatları ile mesleki teşekküllere ödenen aidatlar.

…”

hükümleri yer almıştır.

Anılan Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında da kimlerin hangi ödemeler üzerinden tevkifat yapacakları sayılmış ve aynı fıkranın (1) numaralı bendinde ise hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104’üncü maddelere göre gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun 96 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, vergi tevkifatının ücretler dışında kalan ödemelerde gayrisafi tutarlar üzerinden yapılacağı, kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde bu verginin, bilfiil ödenen miktar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanacağı hükmüne yer verilmiştir.

Bu hükümler uyarınca, yanınızda çalıştırdığınız mali müşavirin Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasına ödemesi gereken ve tarafınızca karşılanan yıllık aidatın, çalışanınıza sağlanan net menfaat (ücret) olarak değerlendirilmek suretiyle brütleştirilerek aylık ücret bordrosuna dahil edilmesi ve gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerekmektedir.

Diğer taraftan, ücret olarak değerlendirilen söz konusu ödemenin Gelir Vergisi Kanununun 68 inci maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında, kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

1) İşverenin çalışan mali müşavir adına ödediği oda aidatı ücret midir?
Evet. Özelgeye göre bu ödeme çalışana sağlanan net menfaat olduğundan ücret olarak değerlendirilir.

2) Bu ödeme bordroda nasıl gösterilir?
Ödeme brütleştirilerek çalışanın aylık ücret bordrosuna dahil edilir.

3) Gelir vergisi stopajı yapılacak mı?
Evet. Ücret sayıldığı için GVK 94 kapsamında gelir vergisi tevkifatına tabidir.

4) “Brütleştirme” neden gerekir?
Çalışan adına yapılan ödeme net bir menfaat olduğundan, tevkifatın doğru hesaplanması için GVK 96 çerçevesinde brütleştirme yaklaşımı uygulanır.

5) İşveren bu ödemeyi gider yazabilir mi?
Evet. Özelgeye göre ücret olarak değerlendirilen bu ödeme, işverenin serbest meslek kazancında GVK 68/1 kapsamında gider olarak dikkate alınabilir.

6) Ödeme doğrudan odaya yapılırsa sonuç değişir mi?
Özelge mantığı bakımından genellikle değişmez: çalışan adına yapılan ve çalışana menfaat sağlayan ödeme ücret niteliğini korur; bordro/tevkifat gündeme gelir.

7) Bu özelge herkesi bağlar mı?
Özelgeler kural olarak talep eden mükellef yönünden bağlayıcıdır; ancak uygulamada emsal olarak yol gösterir.