20 Aralık 2025 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 33113
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:
Bankamızca, vadesine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranı yıllık yüzde 38.75. avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı ise yıllık yüzde 39.75 olarak tespit edilmiştir.
Belirlenen bu oranlar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
1. Temel Kavramlar: Reeskont ve Avans Nedir?
Bu oranları anlamak için ne anlama geldiklerini bilmek önemlidir:
- Reeskont (İskonto): Bir bankanın elinde bulunan, henüz vadesi gelmemiş ticari senetleri (çek, poliçe vb.) Merkez Bankası’na kırdırarak nakde çevirmesidir. TCMB burada bir “iskonto” (indirim) uygular.
- Avans: Bankaların Merkez Bankası’ndan teminat karşılığında (genelde devlet tahvili veya senet) borç almasıdır.
2. Oranların Analizi ve Farkı
Tebliğde iki farklı oran belirlenmiştir:
- Reeskont Oranı: %38.75
- Avans Oranı: %39.75
Neden fark var? Avans işlemleri Merkez Bankası için biraz daha yüksek risk taşıdığından veya likiditeyi daha doğrudan etkilediğinden, avans faizi her zaman reeskont faizinden 1 puan (100 baz puan) daha yüksek belirlenir.
3. Ticari Hayata ve Hukuka Etkileri
Bu rakamlar sadece bankalar arasındaki bir mesele değildir; günlük ticari işlemleri ve hukuki süreçleri doğrudan etkiler:
- VUK Madde 281 ve 285 (Değerleme): Vergi Usul Kanunu uyarınca, işletmeler dönem sonlarında vadeli alacak ve borçlarını “reeskont” işlemine tabi tutarak bugünkü değerine indirgerler. Eğer senet üzerinde bir faiz oranı yazmıyorsa, bu işlemlerde TCMB’nin açıkladığı bu %38.75 oranı kullanılır.
- Temerrüt Faizi ve Ticari Davalar: Ticari işlerde temerrüt faizi (gecikme faizi) belirlenirken, sözleşmede hüküm yoksa genellikle avans faiz oranı baz alınır. Bu da ticari borçların gecikme maliyetinin yıllık %39.75 seviyesinde kalacağını gösterir.
- Kredi Maliyetleri: Bu oranların seviyesi, bankaların piyasaya vereceği ticari kredi faizleri için bir “alt eşik” veya referans noktası teşkil eder.
Özetle: 20 Aralık 2025 itibarıyla ticari alacaklarını reeskonta tabi tutacak şirketler veya ticari bir borcun gecikme faizini hesaplayacak olan taraflar, bu yeni oranları (sırasıyla %38.75 ve %39.75) kullanmak zorundadır.
